ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ

 

Στην περίπτωση της Αμφίπολης αποδείξαμε ως επιστημονική κοινότητα αλλά και ως κοινωνία ευρύτερα, ότι δεν ξεχνούμε τις παθογένειες μας, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ένα εθνικό θέμα, ή για το ανέβασμα ενός θεατρικού έργου, ή ακόμη και για την πεζοδρόμηση ενός δρόμου...

Αμφισβητήσεις, υπονοούμενα, δηλητηριώδεις υπαινιγμοί, καταγγελίες,. Και όταν ζούμε στην εποχή του απέραντου ψηφιακού χώρου, όπου ο καθένας μπορεί να μιλήσει «δημόσια» και να διατυπώνει την όποια γνώμη του ενώπιον του δήμου, με όλες τις ακρότητες,  τις ανοησίες  και τις τερατολογίες  που μπορεί να φανταστεί κανείς, τότε  πολύ εύκολα μπορεί να χαθεί στην άβυσσο της ενημέρωσης και ο πιο ορθολογιστής παρατηρητής των πραγμάτων.

Ένα τέτοιο παράδειγμα στάθηκε η Αμφίπολη και φυσικά πρόσφατα και  το άνοιγμα της Ροτόντας. Σ αυτήν την δεύτερη βέβαια περίπτωση και επειδή η κοινωνία είχε την δυνατότητα να διαπιστώσει η ίδια περί τίνος επρόκειτο , ο θόρυβος και η σκόνη που σήκωσαν οι βιαστικές  αμφισβητήσεις και οι καταγγελίες γρήγορα καταλάγιασε και εξαφανίστηκε.

Στην Αμφίπολη όμως δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε αντικειμενικά δυνατό να μπορεί να σχηματίσει κάποιος μια αντικειμενική εικόνα  της πραγματικότητας, αφού εκ των πραγμάτων πρέπει να ακούσει τους ειδικούς επιστήμονες και τους αρχαιολόγους και εδώ ο κονιορτός δεν καταλαγιάζει ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα.

Όμως το μνημείο είναι έξοχο, μοναδικό, με παγκόσμια διάσταση, και ο κίνδυνος δεν είναι απλώς ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει η επιστημονική κοινότητα, αλλά με την γελοία εμπλοκή και της πολιτικής το Μνημείο κινδυνεύει να χάσει  την ιστορική σημασία  και την  λαμπρότητα του και να μετατραπεί  σε εργαλείο σύγκρουσης επιστημονικής και πολιτικής , κινδυνεύει δηλαδή  να απαξιωθεί  πριν καλά καλά πάρει την θέση που του  αξίζει στην ιστορία .

Και κάπως έτσι αποφάσισα να παρακολουθήσω για πρώτη φορά, αφού πλέον ο χρόνος είναι πολύς και ελεύθερος, τουλάχιστον τις ανακοινώσεις της επιστημονικής ομάδας της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη  για την «ανασκαφική έρευνα τύμβου Καστά Αμφίπολης»,στο πλαίσιο της φετινής Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στην Μακεδονία και Θράκη.

Εδώ και χρόνια παρακολουθώ από τα  Μέσα ενημέρωσης αυτόν τον εξαιρετικό θεσμό των αρχαιολογικών ανακοινώσεων , χωρίς να καταφέρνω να  παρευρεθώ έστω και μια φορά.

Βρέθηκα λοιπόν στην ασφυκτικά γεμάτη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου και κατάφερα με κόπο να βρω μια θέση στον αριστερό διάδρομο κοντά στον τοίχο, αλλά με καλή θέα προς το βήμα των ομιλητών και των προβολών.

Την επιτυχία αυτή ήρθε να διαψεύσει όμως αμέσως η άθλια ηχητική εγκατάσταση που το μόνο που επέτρεπε ήταν να ακούς  διάσπαρτες λέξεις από όσα κάθε φορά ανακοινώνονταν.

Τέλος πάντων  στα δύο ερωτηματικά, ή μάλλον στις αμφισβητήσεις που διατυπώθηκαν, δηλαδή αν το ταφικό μνημείο είναι Μακεδονικός Τάφος ή Ρωμαϊκό Μνημείο και ποιος ήταν ο ένοικος του , εκεί δηλαδή που περιστράφηκαν ουσιαστικά όλες σχεδόν οι ανακοινώσεις , υπήρξαν όντως σημαντικές ανακοινώσεις, μερικές από τις οποίες αδιαμφισβήτητης αξίας και σημασίας.

Η επιστημονική έρευνα με την μέθοδο του άνθρακα 14, επιβεβαίωσε  ότι το Μνημείο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4^ου π.Χ. αιώνα, αυτό που πάντα υποστήριζε η Κ. Περιστέρη, άρα πρόκειται για Μακεδονικό Τάφο.Χωρίς να υποτιμώ και τις όντως εντυπωσιακές συσχετίσεις της Κ. Παριστέρη με τα ευρήματα άλλων Μακεδονικών τάφων.

Αυτή ήταν ίσως η σημαντικότερη ανακοίνωση  στο πλαίσιο αυτού του Αρχαιολογικού Συνεδρίου.

Υπήρξαν φυσικά  και άλλες ενδιαφέρουσες  ανακοινώσεις  ιδίως εκείνες που επιχείρησαν να ερμηνεύσουν ευρήματα αναγλύφων, του βάθρου του Λέοντα και αυτού καθ εαυτοιύ του Μνημείου,  συσχετίζοντας τα με υπάρχοντα ευρήματα στα ελληνικά και ξένα Μουσεία, ή και Μνημεία  και να προχωρήσουν σε ερμηνείες σχετικά με τον ένοικο του Μνημείου, κάτι στο οποίο επικεντρώθηκαν στην συνέχεια οι διαφωνίες και τα ερωτηματικά.

Σημαντική νομίζω πως ήταν και η ανακοίνωση για το εάν ο Λέων της Αμφίπολης ήταν στημένος αρχικά στην κορυφή του λόφου,-κάτι που βοηθά στην λύση του αινίγματος για τον «ένοικο» του μνημείου-,  γιατί λύθηκε επιστημονικά πιστεύω το πρόβλημα αν ο λόφος μπορούσε να βαστάξει το βάρος ενός μνημείου όπως αυτό του Λέοντα της Αμφίπολης. Η δήλωση ήταν σαφής. « Δεν μπορώ να πω αν ο Λέων βρισκόταν στην κορυφή του λόφου, αλλά μπορώ να ισχυριστώ ότι ο λόφος θα μπορούσε σίγουρα να βαστάξει ένα μνημείο του βάρους αυτού», ήταν η δήλωση του αρμόδιου επιστήμονα.

Και η άποψη αυτή υποστηρίζει έμμεσα  την ερμηνεία των αρχαιολόγων, για το πρόσωπο στο οποίο είναι αφιερωμένο το Μνημείο.

Οι ανακοινώσεις που ερμηνεύουν άλλα ευρήματα, είτε αυτά αποδίδονται στο εσωτερικό του Μνημείου, είτε είναι αποσπασμένα τμήματα του Λέοντα, είτε και βρέθηκαν πρόσφατα εκτός, αλλά πολύ κοντά στο Μνημείο, θα δεχτούν πιστεύω αμφισβητήσεις, αλλά έχουν προσθέσει στοιχεία στην  άποψη ότι το Μνημείο ανεγέρθηκε προς τιμήν του Ηφαιστίωνα και μάλιστα ύστερα από απόφαση του Μ. Αλεξάνδρου, κάτι που υποστήριξε ό ειδικός στην αρχαία γλυπτική Αντόνιο Κόρσο, στηριζόμενος  ιδίως  στο ανάγλυφο του μακεδόνα πολεμιστή , με το πολεμικό άλογο , την ασπίδα την σάρισα και το δένδρο με το φίδι που βρίσκεται πίσω του .

Υπήρξαν και άλλα πολλά επιμέρους και ενδιαφέροντα στοιχεία στις οκτώ συνολικά ανακοινώσεις  γύρω από τις έρευνες στο Μνημείο της Αμφίπολης , υποβοηθητικά  πιστεύω,  για να φωτίσουν πτυχές του Μνημείου.

Μένει να δούμε πως θα υποδεχθεί  τα στοιχεία και τις ερμηνείες των επιστημόνων της ανασκαφής η αρχαιολογική κοινότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό  κυρίως  για  το πρόσωπο χάριν του οποίου αναγέρθηκε το Μνημείο,  μια και όπως φάνηκε και από την συζήτηση που ακολούθησε , έχει λυθεί και για την επιστημονική κοινότητα η χρονολόγηση του, κάτι που εκτός από την ιστορική αξία του θα  αποτελέσει  και τον «μύθο» που θα συνοδεύει στο μέλλον αυτό το εκπληκτικό αρχαιολογικό εύρημα και θα το καθιστά γοητευτικό στο ευρύ κοινό.

Είναι ίσως ο καιρός να ξεπεράσουμε τις εμμονές και να ξαναδούμε το Μνημείο με την ιστορική και αισθητική διάσταση του.