Η Κεραμοποιία ΑΛΛΑΤΙΝΗ και μια διαφορετική "Λουίζα Μύλλερ"!..

Η φωτογραφία του Εργοστασίου έχει την δική της ιστορία.Βρισκόταν σε ένα Άλμπουμ φωτογραφιών του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, από το 1899 έως και το 1905, χαρισμένο στην Λουίζα Μύλλερ, ανώτερο στέλεχος της Ανώνυμης Εταιρίας, στο οποίο η Μύλλερ τοποθετούσε τις Κάρτ Ποστάλ που της έστελναν από τις πόλεις της Ευρώπης, της Ελλάδας και της Ανατολής

 Μια επιλογή από αυτές τις φωτογραφίες θα παραθέσω στο κείμενο που ακολουθεί.

        Μια «αναβάθμιση» της οικονομικού  και κοινωνικού επιπέδου της  ζωής, μας οδήγησε το 1956 σε μια νέα κατοικία στην οδό Ιατρού Ζάννα, λίγο παραπάνω από το σπίτι του Διονύση Σαββόπουλου.

     Αφήσαμε το δωμάτιο –από τα 24-, όπου έμενε όλη η οικογένεια στην γιγαντιαία  εξοχική κατοικία του  εκσυγχρονιστή Δημάρχου Θεσσαλονίκης (1893-1908) του Ντονμέ Αχμέντ Χαμντί Μπέη, στη στάση Κυβερνείο, πάνω στο χείλος του «χειμάρρου Κυβερνείου»  ακριβώς δίπλα στην γέφυρα της Βασ. Όλγας, και εγκατασταθήκαμε σε ένα νέο σπίτι.

     Ένα σπίτι στο βάθος του διαδρόμου των παλαιών γραφείων της Κεραμοποιίας Αλλατίνι, ακριβώς μετά τα μεγαλοπρεπή υπολείμματα της εισόδου του εργοστασίου. Δύο κολώνες από κόκκινα τούβλα δεξιά και αριστερά της οδού Ιατρού Ζάννα, υπενθύμιζαν τότε ακόμη, ότι από εκεί αρχίζει η τεράστια έκταση των 30 στρεμμάτων στα οποία είχε ανεγερθεί ήδη  το πρώτο εργοστάσιο το 1848.

   

       Ένα «κανονικό» σπίτι, που διαμορφώθηκε με προσθήκες στο μεγάλο ψηλοτάβανο «σαλόνι», το τελευταίο στην σειρά των γραφείων της βιομηχανίας, για να καταστεί κατοικήσιμο,  ένα δωμάτιο, μια σκοτεινή κουζίνα και μια τουαλέτα, μια μικρή αυλή με αποθήκη, όπως τα διαμόρφωσε ο προηγούμενος ιδιοκτήτης. Σε αυτά προστέθηκε κάποια στιγμή και ένα τμήμα ορόφου (δωμάτιο, χώλ και κουζίνα) που  έμεινε ημιτελές, σε κατάσταση όμως που μπορούσε να φιλοξενήσει τα δύο αγόρια της οικογένειας , ο ένας ενώ ετοιμαζόταν ήδη για εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο και ο άλλος στο Γυμνάσιο.

       Στα μάτια μας όμως έμοιαζε με παλάτι μπροστά στο  δωμάτιο της βίλλας  Χαμντί Μπέη, στο οποίο εγκαταστάθηκε η οικογένεια μου το 1946, όταν κατέφτασε από το Σάλτικλι της Ξάνθης, για να γλυτώσει από τα δεινά της Κατοχής και τις εμφύλιες συγκρούσεις.

Πρόσφυγες του 1922 και νέοι, εσωτερικοί πρόσφυγες 24 χρόνια μετά.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ 1899

       Θυμόμουν την περιοχή του εργοστασίου από τότε, καθώς την διασχίζαμε  καθημερινά για να πάμε στο 6^ο Δημοτικό Σχολείο.

       Μια δύσκολη διαδρομή, χωρίς σπίτια, χωρίς δέντρα, το καλοκαίρι κάτω από τον καυτό ήλιο και τον χειμώνα απροστάτευτοι από την βροχή, τις λάσπες, το χιόνι και τους ανέμους.

Μια περιπέτεια κυριολεκτικά, ειδικά  στους κρύους μήνες του χειμώνα.

         Από το τεράστιο εργοστάσιο είχαν απομείνει τότε μόνο τα υπολείμματα των μεγάλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ακατανόητες για μας κατασκευές, κάποια διάσπαρτα  θεμέλια ,οι βάσεις των καμινάδων  και παντού ατελείωτοι σωροί από σπασμένα τούβλα και κεραμίδια. Σε ένα   μόνο μικρό τμήμα του άλλοτε μεγάλου εργοστασίου, να λειτουργεί ως πλυντήριο στο χείλος του χειμάρρου, προστατευμένο από τις καταστροφικές πλημύρες του, από ένα υπερυψωμένο τοίχο.

        Μόλις πρόσφατα και με αφορμή την  φωτογραφία του εργοστασίου, έμαθα την ιστορία της «Ανώνυμης Βιομηχανικής και Εμπορικής Εταιρίας Θεσσαλονίκης», της «Societe Anonyme Ottomane Industrielle et Commerciale de Salonique», όπως ήταν γνωστή σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη.

ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ   1900

        Από κάθε γωνιά αυτής της απέραντης περιοχής κατέφταναν τουριστικές  Κάρτ Ποστάλ στα γραφεία της Εταιρίας, που απευθυνόταν στην «Δεσποινίδα Λουΐζα Μύλλερ» , που όπως φαίνεται από τον απίστευτο αριθμό τους και τους τρεις τουλάχιστον αποστολείς, επρόκειτο για  κάποιο ανώτερο διοικητικό στέλεχος της Εταιρίας.

Τις περισσότερες φορές η Διεύθυνση έγραφε:

Mademoiselle Louise Muller

Briqueterie Allatini

Salonique .

Αλλά και σκέτο το όνομα του παραλήπτη και την πόλη.

Mademoiselle

Louise Μuller

Salonique

(Ταχυδρομημένο από Αυστρία)

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ  1902

        Ήταν αρκετό ως διεύθυνση, για να φτάσει στον προορισμό της κάθε επιστολή.

      Ακόμη και όταν η ταχυδρομική σφραγίδα έδειχνε αποστολέα από  κάποια πόλη της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Πολωνίας, της Ολλανδίας, ή την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη, το Μπακού, την Ουσκούμπ, (τα σημερινά Σκόπια), αλλά και την Τραπεζούντα, την Φιλιππούπολη, το Άγιον Όρος,  το…Δεδέ-Αγάτς!..

  ΣΜΥΡΝΗ  1902

    Εκπληκτικές φωτογραφίες της περιόδου από τον Οκτώβριο του 1899, έως το 1905!

        Τρεις ταξιδιώτες αλωνίζουν την Ευρώπη και την Ανατολή και στέλνουν δεκάδες ταχυδρομικά δελτάρια στην  Λουΐζα Μύλλερ, στα Γραφεία της Κεραμοποιίας Αλλατίνι στην Θεσσαλονίκη, άλλοτε μόνο με αναφορά στο όνομα της και την Θεσσαλονίκη, άλλοτε με την προσθήκη και της Τουρκίας.

     Απόδειξη ότι αρκούσε να φτάσει στην Θεσσαλονίκη η Καρτ Ποστάλ. Όλα τα άλλα ήταν πασίγνωστα.

ΜΠΡΕΣΛΑΟΥ  1900
( Για τους γαλλομαθείς είναι και μία άσκηση ανάγνωσης "βουστροφηδόν"!..)

       Τα εργοστάσια των Αλλατίνι κυριαρχούσαν στην οικονομική ζωή της πόλης.

            Μια διαδρομή εκατό περίπου χρόνων είχε καταστήσει το εργοστάσιο ένα από τα κορυφαία βιομηχανικά συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης και φυσικά διακεκριμένη μονάδα στην βιομηχανική και εμπορική δραστηριότητα της οικογένειας Αλλατίνι, που έφτασε στην Θεσσαλονίκη από την Φλωρεντία το 1715. 

       Το πρώτο Κεραμοποιείο κατασκευάζεται το 1848 στην περιοχή αυτήν. Τριάντα χρόνια περίπου αργότερα, το 1880 στην θέση του ανεγείρεται το μεγάλο εργοστάσιο με τεράστια ακόμη και για τα σημερινά μεγέθη παραγωγή, τούβλων, κεραμιδιών Γαλλικού τύπου, πήλινων σωλήνων, καπνοδόχων κλπ, που κατευθύνονται σε όλα Βαλκάνια, την Ευρώπη και την Ανατολή.

ΜΠΑΚΟΥ  1900

        Στην διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου η κύρια παραγωγή κατευθυνόταν στα συμμαχικά στρατεύματα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες διαμονής κλπ

       Το 1929 η παραγωγή έφτασε τα 2,5 εκατομμύρια κεραμίδια και τα 4,5 εκατομμύρια τούβλα τον χρόνο, απασχολώντας 300 εργάτες, μεταξύ των οποίων και 100 γυναίκες.

Το 1935 μια νέα πυρκαγιά καταστρέφει το εργοστάσιο.

       Μια νέα απόπειρα το 1939 να κτιστεί στην περιοχή το νέο εργοστάσιο σε σχέδια του Βιταλιάνο Ποζέλι συναντά δυσκολίες και διαφορετικές εκτιμήσεις για την αξία της γης και τελικά το νέο εργοστάσιο Κεραμοποιίας  θα ανεγερθεί στην περιοχή της Ν. Ελβετίας, από τους νέους πλέον  ιδιοκτήτες.

ΛΟΝΔΙΝΟ - OXFORD STREET   1901

Υ.Γ.

        Τα δύο Άλμπουμ που έθεσε στην διάθεση μου η Βούλα Σαλπιστή- Ταρνατώρου, παρόλο ότι λεηλατήθηκαν άγρια όταν οι παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης και τα γραμματόσημα με τον Ερμή έκαναν φτερά κατά την παραχώρηση τους προ εικοσαετίας στους οργανωτές μιας  γιορτής στο Δημοτικό σχολείο, αναδεικνύουν με εκπληκτικό τρόπο την εποχή του τέλους του 19^ου και των αρχών του 20^ου αιώνα στην Ευρώπη και την Ανατολή και αποκαλύπτουν στοιχεία και ιστορίες… 

     Σε προσεχείς αναρτήσεις θα παρουσιάσω και άλλο φωτογραφικό υλικό από πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού..