“Καιρός τοις πάσιν»

ΓΙ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΓΥΡΙΖΩ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ…

 

Η διεθνής οικονομική κρίση, τα προβλήματα της χώρας και οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταταλαιπώρησαν μαζί με τους επισκέπτες των «Σημειωμάτων» και μένα τον ίδιο.

Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα την ουτοπία του «εγχειρήματος» κυρίως όταν αλλεπάλληλα Σημειώματα άρχισαν να αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο, χωρίς την ελπίδα να δουν το φως της δημοσιότητας. Και αυτό επειδή την τελευταία στιγμή τα έκρινα κοινότυπα, χιλιοειπωμένα, ξεπερασμένα από την ταχύτητα εναλλαγής των γεγονότων.

Γύρω μας εξελίσσονται πολλά και σημαντικά για την καθημερινότητα μας για το αύριο της πόλης και της χώρας και παρ όλο ότι επηρεάζονται καταλυτικά από την οικονομική κρίση, το Μνημόνιο, τον Μηχανισμό Στήριξης, την τρόικα, τις αποφάσεις της Ε.Ε. εν τούτοις διατηρούν μια αυτονομία, αφήνουν περιθώρια προσωπικών και συλλογικών παρεμβάσεων και επηρεασμού τους. Και για τον λόγο αυτόν έχει ενδιαφέρον, να καταγράφονται και να σχολιάζονται.

Γυρίζω λοιπόν στην καθημερινότητα, την πόλη ,τον πολιτισμό, τους ανθρώπους της , στα θέματα του παρόντος και του μέλλοντος της, χωρίς να ξεχνώ και το παρελθόν, που πάντα έχει ενδιαφέρον ανάδειξης, υπενθύμισης και παραδειγματισμού.

Όταν βεβαίως αποδεχόμαστε πως η ιστορία είναι πάντα ένας χρήσιμος οδηγός.

«ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ»

Θα αρχίσω λοιπόν για την καθ όλα αξιέπαινη πρωτοβουλία των «πέντε Μουσείων» να συνεργαστούν και την απροσδόκητη όχι μόνο δημοσιότητα που έλαβε το εγχείρημα, αλλά και η απόδοση σ αυτό προσδοκιών, αλλά και ελπίδων καταλυτικών διεργασιών που θα οδηγούσαν μέχρι και την επίλυση του δραματικού οικονομικού αδιεξόδου, της χρεωκοπίας σε μερικές περιπτώσεις, των φορέων, που συμμετέχουν.

Είναι εκπληκτικό και δείγμα των καιρών που περνούμε, ότι σε μια κίνηση αυτονόητη, λογική, στοιχειώδη, αυτήν δηλαδή της συνεργασίας μεταξύ των πολιτιστικών οργανισμών της πόλης, προσδώσαμε σχεδόν μεταφυσικά χαρακτηριστικά, λησμονώντας το στοιχειώδες, τους περιορισμούς δηλαδή που θέτουν ο δημόσιος χαρακτήρας των περισσοτέρων, η γραφειοκρατία, οι νομικές δεσμεύσεις, η ιδιοκτησιακή αντίληψη, και στο βάθος ο καλώς εννοούμενος συναγωνισμός, που σε περιόδους κρίσης, μπορεί να πάρει διαστάσεις υπόγειου ανταγωνισμού.

Ασφαλώς η συνεργασία είναι εκ των ων ουκ άνευ σε μια πόλη με τα χαρακτηριστικά και την νοοτροπία της Θεσσαλονίκης. Ασφαλώς και προσφέρει τις δυνατότητες πολλαπλασιασμού του αποτελέσματος και της διεισδυτικότητας των δράσεων, Ασφαλώς και προσφέρει περιθώρια περιορισμού των δαπανών.

Αλλά όλα αυτά σταματούν στα σύνορα της δημόσιας γραφειοκρατίας, του δημόσιου λογιστικού, του παρέδρου κλπ που ούτως ή άλλως καταταλαιπωρούν τους φορείς.

Απομένουν κάποια άλλα περιθώρια στον δρόμο της συνεργασίας, αλλά αυτά έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα και κατακτημένα.

Είχαν άλλωστε τονιστεί και επισημανθεί εδώ και χρόνια από τότε που με πρωτοβουλία του τμήματος Μεταπτυχιακών σπουδών στην Μουσειολογία και την ακούραστη κινητικότητα της Ματούλας Σκαλτσά, συναντήθηκαν όλοι σε μια Ημερίδα αυτοσυστήθηκαν και εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους να αναπτύξουν και να ενισχύσουν την συνεργασία σε πολλούς τομείς. Το εγχείρημα παρά τις αποφάσεις που λήφθηκαν δεν είχε συνέχεια δυστυχώς. Για να επανεμφανιστεί στις ημέρες μας η Κίνηση των 5 Μουσείων. Όχι όλων των πολιτιστικών και καλλιτεχνικών Οργανισμών, ούτε όλων των Μουσείων.

Και σήμερα βρισκόμαστε μπροστά στην συρρίκνωση των πολιτιστικών κατακτήσεων της πόλης, όπως η ενσωμάτωση του Μουσείου Κινηματογράφου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου και η συγχώνευση της Όπερας Θεσσαλονίκης στο ΚΘΒΕ.

Για όσους γνωρίζουν το ιστορικό της προηγηθείσας «συμβίωσης» αυτών των οργανισμών, το ιστορικό των προσπαθειών της πόλης εδώ και πάνω από 60 χρόνια να αποκτήσει η Θεσσαλονίκη Όπερα, την μοναδικότητα του Μουσείου Κινηματογράφου για την Ελλάδα, αντιλαμβάνεται ότι η Θεσσαλονίκη οπισθοχωρεί, γυρίζει στο παρελθόν, χάνει προνομιακές κατακτήσεις στον τομέα του πολιτισμού.

Τι έκαναν οι «5» μπροστά στην ουσιαστική εκμηδένιση του Μουσείου Κινηματογράφου; Τίποτε, γιατί θεωρούν ότι δεν τους αφορά. Δεν βρίσκεται στο πλαίσιο της «συνεργασίας». Επιδιώκουν την επίλυση των δικών τους κυρίως οικονομικών προβλημάτων, αλλά δεν αντιλαμβάνονται ότι η συρρίκνωση του πολιτιστικού πλούτου της πόλης, κάνει και τους ίδιους φτωχότερους, θολώνει την εικόνα της πόλης, την γυρίζει στο παρελθόν του ενός θεάτρου, (του ΚΘΒΕ) και των δύο Μουσείων (Αρχαιοτήτων και ΜΜΣΤ).

Οπότε δεν θα περίμενε κανείς να ορθώσουν την φωνή τους και για την «ενσωμάτωση» της Όπερας στο ΚΘΒΕ., όπου την αναμένει η τύχη του «Χοροθεάτρου Θεσσαλονίκης».

Ούτε και απόρησε κανείς για την απουσία οποιασδήποτε φωνής διαμαρτυρίας, ή τουλάχιστον συμπαράστασης μπροστά στον επερχόμενο κίνδυνο αναστολής της λειτουργίας του λαμπρού Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ, ούτε για την συρρίκνωση του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου ,του γνωστού ΙΜΧΑ.

Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί γιατί στέκομαι με τόση ένταση απέναντι στην «Κίνηση των πέντε Μουσείων». Σε άλλες εποχές πιθανόν δεν θα το έκανα. Σήμερα όμως που τα σύννεφα της οικονομικής κρίσης και οι θλιβερές επιπτώσεις της στον Πολιτισμό, έχουν βάλει στόχο και τις κατακτήσεις δεκαετιών, μια δημόσια συλλογική πρωτοβουλία αναλαμβάνει ευθύνες ,πέραν της εξασφάλισης του κλειστού κύκλου των μελών της.

Ευθύνες πάνω στο σύνολο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και το μέλλον του Πολιτισμού στην Θεσσαλονίκη.

Διαφορετικά θα πρόκειται για «μέτωπο» των δημόσιων Μουσείων, που θα επιχειρούν να προωθήσουν τα συμφέροντά τους, οπότε κάτι τέτοιο θα πλήξει αναμφίβολα όλους του εκτός της κίνησης, ακόμη και αν αυτό βρίσκεται εκτός των προθέσεων των πρωταγωνιστών.

Αλλά όπως συμβαίνει και στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα την οποία ζούμε, όπου η αλληλεγγύη είναι ζωτική προϋπόθεση και αναντικατάστατος όρος για την διαφύλαξη της συνοχής και την διάσωση των στοιχειωδών όρων επιβίωσης, το ίδιο ακριβώς και ίσως πολύ περισσότερο πρέπει να δεχτούμε ότι ισχύει και για τον πολιτισμό.

Πιθανόν κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτός ο ρόλος αφορά σε άλλους φορείς και κυρίως στους αντιπροσωπευτικούς της πόλης, τον Δήμο, την Νομαρχία, τα δύο υφυπουργεία που υποκατέστησαν το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης.

Αλλά για την πλευρά αυτή, που έχει τις μεγαλύτερες ευθύνες όχι μόνο για την προστασία της πολιτιστικής πραγματικότητας της πόλης σε καιρούς χαλεπούς, αλλά και για την ανάπτυξη ,την προώθηση και την διαμόρφωση συνθηκών και προϋποθέσεων, που θα ευνοούν και θα ενισχύουν κάθε νέα καλλιτεχνική και πολιτιστική κίνηση , θα αναφερθώ σε προσεχές Σημείωμα, τώρα που και ο ορίζοντας των σημαντικών εκλογών του Νοεμβρίου , με τους νέους Δήμους και τις νέες αρμοδιότητες αρχίζει να ξεκαθαρίζει και ένας νέος ισχυρός αυτοδιοικητικός θεσμός, αυτός του αιρετού Περιφερειάρχη ,εμφανίζεται στο προσκήνιο.