Γ. ΚΑΤΣΑΓΓΕΛΟΣ, σε μια Έκθεση--έκπληξη στο ΚΜΣΤ

Πηγαίνοντας στα εγκαίνια της Έκθεσης « RELICS TO ETERNITY/IDOMENI 2015-2016» του Γ. Κατσάγγελου γνωστού φωτογράφου και Καθηγητή στην Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης, περιμένεις να δεις  φωτογραφίες γύρω από την γνωστή ιστορία του «Προσφυγικού», που συγκλόνισε την χώρα και την Ευρώπη, το όνειδος της Ειδομένης.

Ή κάτι παρόμοιο εν πάση περιπτώσει, παρά τον τίτλο της Έκθεσης.

Αλλά όταν φτάνεις εκεί, στους χώρους του Κρατικού –ακόμη-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, στο συγκρότημα των Λαζαριστών, πέφτεις από έκπληξη σε έκπληξη.

Στον χώρο της εισόδου, μπροστά από τον κύριο εκθεσιακό χώρο ένα βίντεο φέρνει στην μνήμη μας τα γεγονότα της Ειδομένης, τις απάνθρωπες συνθήκες «διαβίωσης» χιλιάδων ανθρώπων, τις απελπισμένες απόπειρες «να περάσουν τα σύνορα», τον απέραντο σκουπιδότοπο που άφησαν πίσω τους όταν ηθελημένα, ή υπό την πίεση του στρατού μεταφέρθηκαν στους γνωστούς άθλιους καταυλισμούς.

Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς.

Αλλά λειτουργεί  ως «αναγκαία εισαγωγή» στην κατανόηση του εντυπωσιακού εικαστικού γεγονότος που σε περιμένει στον χώρο της κύριας έκθεσης.

Ιδιοφυής σύλληψη!..

Γράφει ο ίδιος:

 «Η συναισθηματική φόρτιση των αντικειμένων με οδήγησε να αναπτύξω την ιδέα του εγκλωβισμού των 350 αντικειμένων που περισυνέλλεξα  σε κουτιά από διαφανές Plexiglas και στην συνέχεια της δημιουργίας μιας πολυμεσικής εγκατάστασης»..

Παιδικά παιχνίδια, αντικείμενα της καθημερινής ζωής ενός παιδιού, «εγκλωβισμένα» μέσα σε ειδικές κατασκευές.

Θα περίμενε κάποιος να δει βρώμικα, πολυμεταχειρισμένα, μέσα στην λάσπη από όπου τα ανέσυρε ο Κατσάγγελος. Εύκολος εντυπωσιασμός, τον οποίο αποφεύγει ο Γ. Κατσάγγελος.

Τα πάντα λάμπουν., αστράφτουν κυρίως από την μεγάλη ποικιλία αντικειμένων, υλικών και χρωμάτων.

Συλλαμβάνει λοιπόν την ιδέα μιας «αρχαιολογικής ανασκαφής», μιας συγκέντρωσης αντικειμένων και μιας έκθεσης τους αφού «καθαριστούν και συντηρηθούν» και στήνει ένα εικαστικό γεγονός, που δεν αφήνει περιθώρια  παρεξήγησης, ή ερωτηματικών.

«Τα εγκλωβισμένα παιχνίδια και παιδικά αντικείμενα, είναι τα ευρήματα και οι φωτογραφίες το πεδίο στο οποίο βρέθηκαν, η «ανασκαφή».

Ο επισκέπτης μπορεί να προσεγγίσει μια εντυπωσιακή εγκατάσταση, να απολαύσει την αισθητική και την ιδέα,  τα ίδια τα αντικείμενα και παράλληλα να ζωντανέψει «ιστορίες» από την ζωή των μικρών παιδιών στον καταυλισμό της Ειδομένης.

Το συγκλονιστικό βίντεο που παρουσιάζεται στην τρίτη αίθουσα με τις μαρτυρίες των προσφύγων που έζησαν στην Ειδομένη και παραμένουν τώρα ακόμη στην Ελλάδα, σε σπίτια ή καταυλισμούς, ολοκληρώνει την αφήγηση που επιλέγει να κάνει ο Γ. Κατσάγγελος, αφού  έζησε σε συνεχείς επισκέψεις από κοντά, την «εμπειρία»  της Ειδομένης.

Αφηγήσεις και μαρτυρίες για τις περιπλανήσεις των ανθρώπων, τα μέλη των οικογενειών των οποίων - όσα επέζησαν του πολέμου και των κακουχιών-,ζουν τώρα σε διάφορες χώρες και την αγωνία τους για την τύχη τους και τις ελπίδες τους ότι κάποια στιγμή θα ξανασμίξουν.

Θα υποκύψω στον πειρασμό να αναφερθώ στην διαδρομή ενός πατέρα, συζύγου αδελφού, που διηγείται στην κάμερα του Γ. Κατσάγγελου, πως ξεκίνησε από την Συρία, πήγε στο Ιράκ και στην συνέχεια στην Τουρκία, έφτασε στην Κωνσταντινούπολη,  όπου συμφώνησε με τον διακινητή – εμπλέκονται σε όλες τις αφηγήσεις- έφτασε στα παράλια της Τουρκίας απέναντι από ελληνικά νησιά, ανέβηκε στο φουσκωτό, περιπλανήθηκε στην θάλασσα ανάμεσα στα δύο κράτη, επέστρεψε στην Τουρκία, αποπειράθηκε και πάλι με επιτυχία αυτήν την φορά, για να φτάσει σε ένα ελληνικό νησί και από εκεί στην Ειδομένη, αφού διέσχισε την μισή Ελλάδα με τα πόδια και τελικά σε έναν κλειστό καταυλισμό.

Μια σύγχρονη Οδύσσεια, ύμνος στην ανθρώπινη θέληση ,που δεν αναζητεί την Ιθάκη της, αφού από αυτήν έφυγε, αλλά ένα καταφύγιο επιβίωσης..