ΑΘΗΝΑ 2020: "ΕΤΟΣ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ. 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ"

1984.Η Μελίνα Μερκούρη στην Αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου για την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης παραχώρησης της χρήσης Γενή Τζαμί και Αλατζά Ιμαρέτ στον Δήμο Θεσσαλονίκης

Το 2020 με την συμπλήρωση 100 χρόνων από την γέννηση της, αποφασίστηκε να χαρακτηριστεί «Έτος Μελίνας  Μερκούρη» και η μνήμη της να εορταστεί στην Αθήνα με μια σειρά εκδηλώσεων.

Δεν ξέρω αν θα συμβεί κάτι και στην Θεσσαλονίκη.

Θέλω να υπενθυμίσω λοιπόν στους αρμόδιους της πόλης κάποιες σημαντικές στιγμές της Θεσσαλονίκης που συνδέθηκαν με την πολιτική της Μ. Μερκούρη ως υπουργού Πολιτισμού, αλλά και αργότερα, που κατά την γνώμη μου άφησαν ισχυρή και περίβλεπτη πολιτιστική κληρονομιά στην πόλη.

Θα αναφερθώ σε αυτά που γνωρίζω «εκ των έσω»,  ή καλύτερα θυμάμαι τώρα, συμμετέχοντας και εγώ με διαφορετικές δημόσιες  ιδιότητες. Φυσικά υπάρχουν και άλλα, που θα αναδειχθούν και θα τιμηθούν εφόσον τελικά υπάρξει κάποια απόφαση συμμετοχής της Θεσσαλονίκης στις εκδηλώσεις του «Έτους Μελίνα Μερκούρη».

1.     Η ανέγερση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, παρόλο ότι στην διάρκεια της εκτέλεσης του έργου δοκίμασε πικρίες από την αδιαφορία και την απουσία των υπεύθυνων του Μουσείου.

2.     Ο εορτασμός των 2.300 χρόνων από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης, μια πρόταση του αξέχαστου Δημοτικού Συμβούλου Στεφάνου Μπαλη. Εκείνος ο εορτασμός άφησε κληρονομιά στην Θεσσαλονίκη , μεταξύ πολλών άλλων, την αγορά από το κράτος του συγκροτήματος της Μονής Λαζαριστών από την Νομαρχία και αργότερα στα χρόνια της Πολιτιστικής ήταν έτοιμο να δεχθεί την μεγάλη παρέμβαση που  εξελίχθηκε στο σημερινό υπερτοπικό   Πολιτιστικό Κέντρο που φιλοξενεί το Θέατρο «Σωκράτης Καραντινός, την Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (πρώην Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) –Συλλογή Κωστάκη, έναν έτοιμο χώρο να δεχθεί και να φιλοξενήσει το θεσμοθετημένο πλέον Μουσείο με τους χώρους εργαστηρίων και αποθηκών κατάλληλων να δεχτούν την πολύτιμη συλλογή.

 Και επέτρεψε να λειτουργησει
αμεσα το Μουσείο, ενώ αυτό της Αθήνας, με το οποίο θεσμοθετήθηκαν ταυτόχρονα τα δύο Μουσεία, περιμένει ακόμη και μέχρι σήμερα ,την επίσημη έναρξη της λειτουργίας του.

3.     Η πρόταση στον Δήμο Θεσσαλονίκης να αναλάβει την διοργάνωση της περίφημης Β΄ Μπιενάλε των Καλλιτεχνών της Μεσογείου. Μια διοργάνωση- σημείο καμπής στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, που άφησε ισχυρές και ακατάλυτες μνήμες, καθώς άνοιξε για τον Πολιτισμό δεκάδες άγνωστους χωρους, που στα προσεχή χρόνια αναδείχθηκαν σε λαμπρά στοιχεία της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής υποδομής της πόλης. Και το εξ ίσου σημαντικό γεγονός, να φέρει στην Θεσσαλονίκη και να αναδείξει τις νέες τάσεις στους τομείς της Τέχνης και της καλλιτεχνική δημιουργίας. 

4.      Η επιτυχής προσπάθεια της Θεσσαλονίκης να αναδειχθεί «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για το έτος 1997, μια διοργάνωση που ανέτρεψε σαρωτικά την εικόνα στις υποδομές και τους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης και από την ανυπαρξία σχεδόν την ανέδειξε σε μια από τις καλύτερα εξοπλισμένες πόλεις της Ευρώπης.

5.      Η παραχώρηση με Προγραμματική Σύμβαση στον Δήμο Θεσσαλονίκης δύο πανέμορφων μνημείων του Αλατζά Ιμαρέτ και του Γενή Τζαμί για 25 χρόνια, προκειμένου να φιλοξενούνται εκεί πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Κάτι που στην συνέχεια οδήγησε σε παραχώρηση αορίστου χρόνου.

6.     Την παραχώρηση άδειας στον Δήμο και το ΚΘΒΕ να εισέλθουν στο Επταπύργιο αμέσως μετά την αποχώρηση των φυλακών και να οργανώσουν στους χώρους του πολιτιστικές εκδηλώσεις, κάτι που συνεχίστηκε και στα επόμενα χρόνια.

7.     Στο άνοιγμα των άγνωστων χώρων στο ευρύ κοινό και των «απαγορευμένων χώρων του Α΄ προβλήτα του λιμανιού για την φιλοξενία εκδηλώσεων της Μπιενάλε, παρά την πεισματική και ανυποχώρητη στάση των συνδικάτων του λιμανιού. Στην συνέχεια ήταν πλέον εύκολο να διαμορφωθούν οι Αποθήκες σε χώρους εκδηλώσεων προβολών και εκθέσεων από την Πολιτιστική και τελικά ο πρώτος Προβλήτας να χαρακτηριστεί με Νόμο «χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων» και να παραχωρηθεί στον Δήμο Θεσσαλονίκης

8.      Ο αγώνας της για το Βασιλικό Θέατρο. Αρχικά να διασώσει από την κατάρρευση το παλιό Βασιλικό συγκροτώντας μια Επιτροπή για να ερευνήσει την κατάσταση του κτιρίου. Και όταν το πόρισμα της Επιτροπής έκρινε ότι είναι απαγορευτική οποιαδήποτε απόπειρα επανάχρησης και την αποτυχημένη απόπειρα ανέγερσης νέου θεάτρου στην θέση του Βασιλικού. Και την χειρονομία της να στηρίξει με κάθε μέσο την πρόταση της ομάδας των τεχνικών που πρότεινε τους νέους χώρους για την φιλοξενία των εκδηλώσεων της Μπιενάλε, ώστε το Βασιλικό Θέατρο να ανοίξει και εκεί να πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια των εκδηλώσεων.

 Μια κίνηση που έδωσε παράταση ζωής στο γερασμένο και ταλαιπωρημένο Θέατρο, με την επιστροφή του ΚΘΒΕ εκεί, ώστε να φτάσει μέχρι το 1995 και να  ληφθεί η απόφαση εν μέσω μιας από τις πλέον έντονες διαμάχες στην ιστορία της πόλης να ανεγερθεί το νέο Βασιλικό Θέατρο.

9.     Η Θεσσαλονίκη τιμώντας το έργο της ίδρυσε με την πρωτοβουλία γνωστών προσωπικοτήτων του Πολιτισμού το σωματείο «Φίλοι του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη» που άνοιξε νέους δρόμους στην πολιτιστική ζωή της πόλης και ανέδειξε τις δράσεις  του Πολιτισμού στις νεότερες ηλικίες ως  κυρίαρχο γεγονός, χάρις στις ακατάβλητες προσπάθειες της Ελένης Λαζαρίδου, στην Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή, με εκδόσεις που αποτελούν ιστορική μαρτυρία για κάθε απόπειρα μύησης των νέων στον Πολιτισμό και την Τέχνη.

Είμαι βέβαιος ότι όταν και εφόσον αναληφθεί κάποια σχετική πρωτοβουλία, στην πόλη θα προκύψουν και άλλες πτυχές του έργου και της προσφοράς της στην πόλη (π.χ. αρχαιολογικά, ενίσχυση των θεατρικών σχημάτων κλπ) που δεν κατάφεραν όμως να επιτύχουν την ανέγερση ενός μνημείου, απέναντι από το Βασιλικό Θέατρο, παρόλο ότι είχε παραχθεί από τον γλύπτη   Κυριάκο Καμπαδάκη  ένα σχετικό έργο που εγκρίθηκε μάλιστα από τον δύσκολο Ζυλ Ντασέν.

`