Ένα "Πολιτιστικό Πρόγραμμα" του 1988.....
Διαβάζω με ενδιαφέρον τα προγράμματα των παρατάξεων στις εκλογές του Δήμου Θεσσαλονίκης, για τον Πολιτισμό και την Πολιτιστική ανάπτυξη.
Σκοπεύω να τα σχολιάσω μετά τις εκλογές, μια και τα «σημειώματα» απέχουν της τρέχουσα πολιτικής, αλλά το σημαντικότερο, κάθε «επέμβαση» τρίτου την εποχή αυτή ούτε το τεκμήριο της «αθωότητας» έχει, ούτε μπορεί να διεκδικήσει αντικειμενικότητα και νηφαλιότητα.
Κατά την προσφιλή μου τακτική όμως, θα κάνω με την ευκαιρία αυτή, μια αναφορά σε ένα Πολιτιστικό Πρόγραμμα του …1988, όχι Δημοτικής Παράταξης, αλλά πολιτικής πρωτοβουλίας και παρακαλώ μη βιαστεί κανείς να βγάλει εύκολα συμπεράσματα και να απορρίψει την ιδέα.
Γιατί επρόκειτο για την πρωτοβουλία που ανέλαβε το «Συμβούλιο Ανασυγκρότησης» του ΠΑΣΟΚ στην Θεσσαλονίκη, η τελευταία πιστεύω, αυθεντική προσπάθεια ανασυγκρότησης ενός κόμματος , που ευαισθητοποίησε και κινητοποίησε πολύ κόσμο, επιστήμονες, διανοούμενους, καλλιτέχνες, στελέχη του επιχειρηματικού κόσμου, της δημόσιας διοίκησης, των πολιτιστικών οργανισμών και των φορέων.
Υπήρχαν ακόμη ζωντανά τα ίχνη από τις ελπίδες, που είχαν γεννηθεί με την Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη και το κλίμα του ενθουσιασμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς της μεταπολίτευσης…
Εν πάσει περιπτώσει γι αυτούς, ή και για άλλους λόγους, υπήρξε μια αξιοθαύμαστη συμμετοχή και ενδιαφέρον από πολλούς και επώνυμους δημιουργούς και στελέχη της δημόσιας ζωής, να συμβάλουν σε ένα ουσιαστικό διάλογο και να προτείνουν ιδέες και λύσεις.
Θα αναφερθώ λοιπόν πρώτα-πρώτα στο κείμενο του προλόγου, όλων των ενοτήτων, καθώς και εκείνου που συνόδευε το κεφάλαιο «Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ», μόνο και μόνο, για να επισημάνω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τις αντιλήψεις, που κυριαρχούσαν τότε γύρω από τα ζητήματα της διαμόρφωσης προτάσεων, ή οραμάτων…
«Η διατύπωση μιας πρότασης για Διάλογο είναι από μόνη της αναγκαστικά,μια πρόταση-πλαίσιο.Προπαντός όταν αυτή αναφέρεται σ ένα ιδιαίτερα κρίσιμο, πολύπλοκο και αμφιλεγόμενο πρόβλημα,όπως αυτό της πολιτιστικής ανάπτυξης.Και μάλιστα μέσα στα δεδομένα μιας πόλης, της Θεσσαλονίκης και ευρύτερης περιοχής της»
«Ένας τέτοιος διάλογος αποβλέπει στην διαμόρφωση ενός πλαισίου προγράμματος για το σύνολο, κατά το δυνατόν των πολιτιστικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων της πόλης για τα χρόνια που έρχονται.Ελπίζει, φέρνοντας σε μια συνάντηση θεσμούς,απόψεις,πρωτοβουλίες, ιδεολογίες και άτομα, να συνθέσει μία πρόταση για την πολιτιστική προοπτική της πόλης».
Εκείνες συνεπώς οι προτάσεις συντάχθηκαν μέσα από ένα προβληματισμό ειδικών και προτάθηκαν στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης για Διάλογο, μέσα από μια διαδικασία δημόσια, με την παρουσία κοινού.
Στην μικρή έκδοση των 70 σελίδων για τον Πολιτισμό, γίνεται σε βάθος προσέγγιση όλων των πτυχών της πολιτιστικής ζωής και προτείνονται λύσεις και ιδέες για όλους τους τομείς της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής οργάνωσης και ζωής της πόλης.
Φυσικά δεν έχει νόημα να αναφερθώ αναλυτικά σ όλα αυτά, αφού άλλωστε πρόκειται για προ εικοσαετίας περίπου αναλύσεις και προτάσεις.
Ακριβώς όμως γι αυτό θα αναφερθώ επιγραμματικά στις προτάσεις που περιελάμβανε, οι οποίες έγιναν σε χρόνο ανύποπτο, αλλά στην συνέχεια και κάτω από συνθήκες που ευνόησαν την θετική εξέλιξή τους, τις είδαμε να πραγματοποιούνται, γεγονός που επιβεβαιώνει και δικαιώνει τόσο την αυθεντική αποτύπωση της τότε κατάστασης του πολιτισμού στην πόλη, όσο και την ορθότητα και την διαχρονική αξία των προτάσεων που διατυπώθηκαν για ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό.
Στις αρχές λοιπόν του 1988 και σε συνθήκες μάλιστα πολιτικής έντασης, εκείνοι που αποφάσισαν να ενεργοποιηθούν και να προβληματιστούν, πρότειναν τα εξής , μεταξύ άλλων, για την πολιτιστική ανάπτυξη και το μέλλον της Θεσσαλονίκης:
1. Τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου του Κρατικού θεάτρου Βορείου Ελλάδος, των Μουσείων και των Αρχαιολογικών υπηρεσιών
2. Την διαμόρφωση νέων διαδικασιών στην διαχείριση ώστε να απαλλαγούν από την τροχοπέδη του δημοσίου λογιστικού και τον προληπτικό έλεγχο του παρέδρου
3. Την αποκατάσταση του Βασιλικού Θεάτρου, ώστε να λειτουργήσει και ως πολιτιστικό κέντρο πολλαπλών δυνατοτήτων
4. Την επίλυση των προβλημάτων για την εγκατάσταση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην ΥΦΑΝΕΤ
5. Την θεμελίωση του Βυζαντινού Μουσείου
6. Την μετατροπή των φυλακών Επταπυργίου σε εκθεσιακό χώρο και χώρο ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων
7. Την οριστική στέγαση του Κρατικού Ωδείου
8. Την επιλογή χώρου για την στέγαση του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου
9. Την ίδρυση Θεατρικού Μουσείου
10. Την ίδρυση καλλιτεχνικού Γυμνασίου-Λυκείου
11. Την στέγαση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και Πινακοθήκης
12. Την σύσταση φορέα Λυρικού Θεάτρου(όπερας)
13. Την ίδρυση Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
14. Την οργάνωση Έκθεσης «Θησαυροί του Αγίου Όρους»
15. Την σύνταξη πρότασης για την «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ», για τους διεκδικούμενους τότε Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996
16. Την ίδρυση Πολιτιστικών Κέντρων υπερδημοτικών δράσεων, ένα στην Δυτική Θεσσαλονίκη, στην Μονή Λαζαριστών και ένα στην Ανατολική στο Παπάφειο.
Αλλά τέθηκαν και ζητήματα γενικότερης θεσμικής πολιτιστικής πολιτικής όπως:
Η θέσπιση των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ ΥΠΠΟ και φορέων
Η διάθεση των μνημείων για την φιλοξενία πολιτιστικών δράσεων
Η εξασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων για την στέγαση των φορέων πολιτισμού
Η στήριξη της ερασιτεχνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και η εισαγωγή στα σχολεία της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής παιδείας.
Η θεσμική καθιέρωση ποσοστού για την πολιτιστική δραστηριότητα των εργαζομένων τους στις μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις.
Είναι λοιπόν εντυπωσιακό το γεγονός, ότι μέσα σε μια δεκαετία, μέχρι δηλαδή την Πολιτιστική Πρωτεύουσα,το σύνολο των συγκεκριμένων προτάσεων, έγινε πραγματικότητα!…
Και είναι επίσης ακόμη πιο εντυπωσιακό το να σκεφτεί κανείς την εικόνα της Θεσσαλονίκης με όλες αυτές τις δραματικές ελλείψεις πριν από είκοσι χρόνια...
Και μια τελευταία παρατήρηση
Επειδή στην έκδοση εκείνη περιλαμβάνεται η πιο σοβαρή μέχρι στιγμής καταγραφή της πολιτιστικής πραγματικότητας της Θεσσαλονίκης και διατυπώνονται προτάσεις για όλες τις πτυχές της, θα είχαν να ωφεληθούν πολλά- πάρα πολλά- αυτοί που ανέλαβαν να συντάξουν τα πολιτιστικά προγράμματα των δημοτικών Παρατάξεων, εάν έριχναν μια ματιά σ αυτό το μικρό «κυπαρισσί» βιβλιαράκι του 1988…
Δυστυχώς.
Σκοπεύω να τα σχολιάσω μετά τις εκλογές, μια και τα «σημειώματα» απέχουν της τρέχουσα πολιτικής, αλλά το σημαντικότερο, κάθε «επέμβαση» τρίτου την εποχή αυτή ούτε το τεκμήριο της «αθωότητας» έχει, ούτε μπορεί να διεκδικήσει αντικειμενικότητα και νηφαλιότητα.
Κατά την προσφιλή μου τακτική όμως, θα κάνω με την ευκαιρία αυτή, μια αναφορά σε ένα Πολιτιστικό Πρόγραμμα του …1988, όχι Δημοτικής Παράταξης, αλλά πολιτικής πρωτοβουλίας και παρακαλώ μη βιαστεί κανείς να βγάλει εύκολα συμπεράσματα και να απορρίψει την ιδέα.
Γιατί επρόκειτο για την πρωτοβουλία που ανέλαβε το «Συμβούλιο Ανασυγκρότησης» του ΠΑΣΟΚ στην Θεσσαλονίκη, η τελευταία πιστεύω, αυθεντική προσπάθεια ανασυγκρότησης ενός κόμματος , που ευαισθητοποίησε και κινητοποίησε πολύ κόσμο, επιστήμονες, διανοούμενους, καλλιτέχνες, στελέχη του επιχειρηματικού κόσμου, της δημόσιας διοίκησης, των πολιτιστικών οργανισμών και των φορέων.
Υπήρχαν ακόμη ζωντανά τα ίχνη από τις ελπίδες, που είχαν γεννηθεί με την Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη και το κλίμα του ενθουσιασμού και της ανιδιοτελούς προσφοράς της μεταπολίτευσης…
Εν πάσει περιπτώσει γι αυτούς, ή και για άλλους λόγους, υπήρξε μια αξιοθαύμαστη συμμετοχή και ενδιαφέρον από πολλούς και επώνυμους δημιουργούς και στελέχη της δημόσιας ζωής, να συμβάλουν σε ένα ουσιαστικό διάλογο και να προτείνουν ιδέες και λύσεις.
Θα αναφερθώ λοιπόν πρώτα-πρώτα στο κείμενο του προλόγου, όλων των ενοτήτων, καθώς και εκείνου που συνόδευε το κεφάλαιο «Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ», μόνο και μόνο, για να επισημάνω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τις αντιλήψεις, που κυριαρχούσαν τότε γύρω από τα ζητήματα της διαμόρφωσης προτάσεων, ή οραμάτων…
«Η διατύπωση μιας πρότασης για Διάλογο είναι από μόνη της αναγκαστικά,μια πρόταση-πλαίσιο.Προπαντός όταν αυτή αναφέρεται σ ένα ιδιαίτερα κρίσιμο, πολύπλοκο και αμφιλεγόμενο πρόβλημα,όπως αυτό της πολιτιστικής ανάπτυξης.Και μάλιστα μέσα στα δεδομένα μιας πόλης, της Θεσσαλονίκης και ευρύτερης περιοχής της»
«Ένας τέτοιος διάλογος αποβλέπει στην διαμόρφωση ενός πλαισίου προγράμματος για το σύνολο, κατά το δυνατόν των πολιτιστικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων της πόλης για τα χρόνια που έρχονται.Ελπίζει, φέρνοντας σε μια συνάντηση θεσμούς,απόψεις,πρωτοβουλίες, ιδεολογίες και άτομα, να συνθέσει μία πρόταση για την πολιτιστική προοπτική της πόλης».
Εκείνες συνεπώς οι προτάσεις συντάχθηκαν μέσα από ένα προβληματισμό ειδικών και προτάθηκαν στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης για Διάλογο, μέσα από μια διαδικασία δημόσια, με την παρουσία κοινού.
Στην μικρή έκδοση των 70 σελίδων για τον Πολιτισμό, γίνεται σε βάθος προσέγγιση όλων των πτυχών της πολιτιστικής ζωής και προτείνονται λύσεις και ιδέες για όλους τους τομείς της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής οργάνωσης και ζωής της πόλης.
Φυσικά δεν έχει νόημα να αναφερθώ αναλυτικά σ όλα αυτά, αφού άλλωστε πρόκειται για προ εικοσαετίας περίπου αναλύσεις και προτάσεις.
Ακριβώς όμως γι αυτό θα αναφερθώ επιγραμματικά στις προτάσεις που περιελάμβανε, οι οποίες έγιναν σε χρόνο ανύποπτο, αλλά στην συνέχεια και κάτω από συνθήκες που ευνόησαν την θετική εξέλιξή τους, τις είδαμε να πραγματοποιούνται, γεγονός που επιβεβαιώνει και δικαιώνει τόσο την αυθεντική αποτύπωση της τότε κατάστασης του πολιτισμού στην πόλη, όσο και την ορθότητα και την διαχρονική αξία των προτάσεων που διατυπώθηκαν για ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό.
Στις αρχές λοιπόν του 1988 και σε συνθήκες μάλιστα πολιτικής έντασης, εκείνοι που αποφάσισαν να ενεργοποιηθούν και να προβληματιστούν, πρότειναν τα εξής , μεταξύ άλλων, για την πολιτιστική ανάπτυξη και το μέλλον της Θεσσαλονίκης:
1. Τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου του Κρατικού θεάτρου Βορείου Ελλάδος, των Μουσείων και των Αρχαιολογικών υπηρεσιών
2. Την διαμόρφωση νέων διαδικασιών στην διαχείριση ώστε να απαλλαγούν από την τροχοπέδη του δημοσίου λογιστικού και τον προληπτικό έλεγχο του παρέδρου
3. Την αποκατάσταση του Βασιλικού Θεάτρου, ώστε να λειτουργήσει και ως πολιτιστικό κέντρο πολλαπλών δυνατοτήτων
4. Την επίλυση των προβλημάτων για την εγκατάσταση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην ΥΦΑΝΕΤ
5. Την θεμελίωση του Βυζαντινού Μουσείου
6. Την μετατροπή των φυλακών Επταπυργίου σε εκθεσιακό χώρο και χώρο ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων
7. Την οριστική στέγαση του Κρατικού Ωδείου
8. Την επιλογή χώρου για την στέγαση του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου
9. Την ίδρυση Θεατρικού Μουσείου
10. Την ίδρυση καλλιτεχνικού Γυμνασίου-Λυκείου
11. Την στέγαση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και Πινακοθήκης
12. Την σύσταση φορέα Λυρικού Θεάτρου(όπερας)
13. Την ίδρυση Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
14. Την οργάνωση Έκθεσης «Θησαυροί του Αγίου Όρους»
15. Την σύνταξη πρότασης για την «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ», για τους διεκδικούμενους τότε Ολυμπιακούς Αγώνες του 1996
16. Την ίδρυση Πολιτιστικών Κέντρων υπερδημοτικών δράσεων, ένα στην Δυτική Θεσσαλονίκη, στην Μονή Λαζαριστών και ένα στην Ανατολική στο Παπάφειο.
Αλλά τέθηκαν και ζητήματα γενικότερης θεσμικής πολιτιστικής πολιτικής όπως:
Η θέσπιση των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ ΥΠΠΟ και φορέων
Η διάθεση των μνημείων για την φιλοξενία πολιτιστικών δράσεων
Η εξασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων για την στέγαση των φορέων πολιτισμού
Η στήριξη της ερασιτεχνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και η εισαγωγή στα σχολεία της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής παιδείας.
Η θεσμική καθιέρωση ποσοστού για την πολιτιστική δραστηριότητα των εργαζομένων τους στις μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις.
Είναι λοιπόν εντυπωσιακό το γεγονός, ότι μέσα σε μια δεκαετία, μέχρι δηλαδή την Πολιτιστική Πρωτεύουσα,το σύνολο των συγκεκριμένων προτάσεων, έγινε πραγματικότητα!…
Και είναι επίσης ακόμη πιο εντυπωσιακό το να σκεφτεί κανείς την εικόνα της Θεσσαλονίκης με όλες αυτές τις δραματικές ελλείψεις πριν από είκοσι χρόνια...
Και μια τελευταία παρατήρηση
Επειδή στην έκδοση εκείνη περιλαμβάνεται η πιο σοβαρή μέχρι στιγμής καταγραφή της πολιτιστικής πραγματικότητας της Θεσσαλονίκης και διατυπώνονται προτάσεις για όλες τις πτυχές της, θα είχαν να ωφεληθούν πολλά- πάρα πολλά- αυτοί που ανέλαβαν να συντάξουν τα πολιτιστικά προγράμματα των δημοτικών Παρατάξεων, εάν έριχναν μια ματιά σ αυτό το μικρό «κυπαρισσί» βιβλιαράκι του 1988…
Δυστυχώς.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου