ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-Μια έκδοση της ιστορίας του, ως φόρος τιμής

Τις τελευταίες αυτές ημέρες, ολοκληρώνεται η έρευνά μου γύρω από την ιστορία του Βασιλικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης, ένα χρέος τιμής προς το θέατρο, που συνδέθηκε για περισσότερο από 60 χρόνια με την θεατρική, αλλά και ευρύτερα πολιτιστική ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Απο μια έρευνα δύο και περισσότερο χρόνων, με την θερμή συμπαράσταση και βοήθεια πολλών φίλων και όλων των φορέων στους οποίους έχω απευθυνθεί, προέκυψε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό, που μας επιτρέπει να αναπαραστήσουμε με ανάγλυφο τρόπο, την ιστορία, την δόξα, την παρακμή, τις απίστευτες περιπέτειες του Βασιλικού Θεάτρου.
Τελειώνω τώρα την έρευνα γύρω από την φήμη πως τα μάραμαρα στην πλατεία του Θεάτρου τοποθετήθηκαν στην Κατοχή με την συμβολή των Γερμανών παρμένα από τα λεηλατημένα νεκροταφεία των Εβραίων, ενα θέμα που με ταλαιιπωρεί όλα αυτά τα χρόνια.
Και ακόμη κάτι που πρόσφατα προέκυψε. Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη για το έργο του Κωνσταντίνου Δοξιάδη και η σχετική έκδοση που κυκλοφόρησε.Είναι ήδη γνωστό πως το Βασιλικό Θέατρο ανεγέρθηκε με σχέδια του τότε νέου ακόμη αρχιτέκτονα
Αυτό με οδήγησε σε μια επαφή με το Ίδρυμα Κων/νου και Εμμάς Δοξιάδη που ανταποκρίθηκε άμεσα και με θερμό τρόπο, ώστε να αποκατασταθεί αυτή η σοβαρή πτυχή της ιστορίας της ανέγερσης, που δεινοπάθησε από την ιδεοληψία και την άγνοια.
Πήρα λοιπόν την απόφαση να δημοσιοποιήσω το περιεχόμενο της έρευνας μου στα επί μέρους κεφάλαιά της, μήπως και κάποιος από τους φίλους που επισκέπτονται το Blog επισημάνει κάποια σημαντική παράλειψη.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο: 1938 Η ΑΝΕΓΕΡΣΗ
1. Α. Η προϊστορία
2. Η ανέγερση του Βασιλικού Θεάτρου στην Αθήνα
3. Η δεύτερη απόπειρα ίδρυσης ενός Δημόσιου Θεάτρου
4. Η ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου
5. Το «Άρμα Θέσπιδος»
Η γέννηση του Βασιλικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης
6. Το πολιτιστικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον στην Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’30.
7. Το Θέατρο του Κωνσταντίνου Δοξιάδη
8. Μια ετεροχρονισμένη απόπειρα σκιαγράφησης των αρχιτεκτονικών και λειτουργικών στοιχείων που συνθέτουν το Βασιλικό Θέατρο
9. Γ. Θ. Βαφόπουλος για την ανέγερση του Βασιλικού Θεάτρου
10. Τι είπαν κατά την διαμάχη οι αρχιτέκτονες
11. Η επιλογή του χώρου ανέγερσης
12. Η θεμελίωση και τα εγκαίνια
13. Η «καταρρακτώδης» διάψευση
14. Ο θρίαμβος του «Γκαράζ»
15. Ιούλιος 1940 - Εγκαίνια του Βασιλικού Θεάτρου θεσσαλονίκης
Το Εθνικό Θέατρο στην Θεσσαλονίκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Η ΚΑΤΟΧΗ
1. Η κατοχή
Ο πόλεμος και οι συνέπειές του στην Θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης
2. Τα Θέατρα της Κατοχής
3. Το Βασιλικό Θέατρο στην Κατοχή
4. Η ιστορία των μαρμάρων του Βασιλικού Θεάτρου
5. Ένα «Σύγχρονο» για την εποχή του Θέατρο
6. Η λειτουργία του Βασιλικού Θεάτρου στην Κατοχή
7. Η θεατρική ζωή της Θεσσαλονίκης στην Κατοχή
Η δραματική και ηρωική ζωή των ηθοποιών
8. Η ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου της Θεσσαλονίκης
9. «Περί Ιδρύσεως του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης»
10. Η πρεμιέρα, το ρεπερτόριο της πρώτης περιόδου
11. Το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης
Η πρώτη μεγάλη τομή στην θεατρική ιστορία της πόλης


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ – Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ Κ.Θ.Β.Ε.

1. Το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον στην μετακατοχική Θεσσαλονίκη
2. Το Βασιλικό Θέατρο στο περιβάλλον των πρώτων χρόνων της Απελευθέρωσης
3. Η ίδρυση του βραχύβιου Λαϊκού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος
4. Ο αργός άδοξος θάνατος του πρώτου Κρατικού Θεάτρου της Θεσσαλονίκης
5. Το Θέατρο της απελευθέρωσης θριαμβεύει στο Βασιλικό Θέατρο
6. Μια ενδιαφέρουσα παρέμβαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης
7. Το Θέατρο Τέχνης και ο Κάρολος Κούν στο Βασιλικό Θέατρο
8. Η διαχείριση του Βασιλικού Θεάτρου
9. Το Βασιλικό Θέατρο επίκεντρο των Πολιτιστικών και Κοινωνικών εκδηλώσεων
10. Η αναθεώρηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου στην περιοχή του Λευκού Πύργου - Κίνδυνοι κατεδάφισης εν όψει
11. Μια δραματική μαρτυρία με πολλές ανατροπές και εκπλήξεις

12. Η ίδρυση του ΚΘΒΕ και οι αναγκαίες επεμβάσεις συντήρησης, διαμόρφωσης και εξοπλισμού του Θεάτρου
13. Ιδρύεται το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος
14. Μια πολιτισμένη και φροντισμένη Θεατρική αίθουσα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: 1962 – 1985 Η ΜΑΥΡΗ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΕΤΙΑ

1. Πρόλογος στην μαύρη δεκαπενταετία
2. Τα φώτα σβήνουν σιγά σιγά στο Βασιλικό Θέατρο
3. Η απροσδόκητη επίσκεψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Βασιλικό Θέατρο, το καλοκαίρι του 1975
4. Οι κίνδυνοι απαλλοτρίωσης και κατεδάφισης
5. Η Μελίνα Μερκούρη ως ηθοποιός στο Βασιλικό Θέατρο
6. Μια απόπειρα επιστημονικής αποτύπωσης της κατάστασης του κτίσματος 40 χρόνια μετά την ανέγερσή του
7. Η αποκατάσταση και επαναλειτουργία του Βασιλικού Θεάτρου στο προσκήνιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΤΟ ΦΙΛΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ – Η BIENNALE ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

1. Το φαινόμενο Βασιλικό Θέατρο
2. «Η συμβολή του χώρου στην παραγωγή της συλλογικής εμπειρίας»
Πώς προσέγγισε η Επιτροπή των τεχνικών, που διαχειρίστηκαν την επιλογή και τις λειτουργίες των χώρων φιλοξενίας των εκδηλώσεων της Biennale
3. Το Βασιλικό Θέατρο
Ο μεγάλος πρωταγωνιστής στην επιλογή των χώρων φιλοξενίας των εκδηλώσεων της Biennale.
4. Η Μελίνα αναγγέλλει την επαναλειτουργία του Βασιλικού Θεάτρου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο: ΤΟ ΑΤΥΧΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΜΕΛΙΝΑΣ

1. Η μελέτη αποκατάστασης και επαναλειτουργίας του Βασιλικού Θεάτρου
Η πρώτη και άτυχη μεγάλη παρέμβαση της Μελίνας στα πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης
2. Η επιστροφή του ΚΘΒΕ στο Βασιλικό
Η πρώτη και ουσιαστική θετική επιρροή της Biennale

3. Και ένα αναγκαίο υστερόγραφο


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ Κ.Θ.Β.Ε.

1. Οι μεγάλες διεθνείς πολιτιστικές θεσμικές διοργανώσεις λύνουν τα προβλήματα θεσμών και υποδομής στον πολιτισμό.
2. Το ΚΘΒΕ επιστρέφει στο ανανεωμένο Βασιλικό Θέατρο
3. Το νέο θεατρικό πρόσωπο του Βασιλικού Θεάτρου
4. Τα έργα της Α’ φάσης που πραγματοποίησε στο Βασιλικό Θέατρο το Κ.Θ.Β.Ε.
5. Το Βασιλικό ως πολιτιστικός χώρος πολλαπλών εκδηλώσεων και πάλι
6. Ένας χώρος χρήσιμος ακόμα
7. Ένα αναψυκτήριο που δεν λειτούργησε ποτέ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο: Η ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΟΥ
1. Μια άγνωστη σελίδα της ιστορίας του Βασιλικού Θεάτρου
Η πρώτη παρέμβαση της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας» στο πλαίσιο του προγράμματος έργων υποδομής
Η ανάθεση της μελέτης για την στέγαση της νέας σκηνής του ΚΘΒΕ στο Βασιλικό Θέατρο
2.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο: «Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ»- ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΙΛΗΜΜΑ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ Ή ΕΝΑ ΝΕΟ ΘΕΑΤΡΟ

1. Μια μικρή αναδρομή
2. Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός στην ιστορία της Θεσσαλονίκης
2. Μια δυσοίωνη πρόβλεψη το 1993
3. Το Βασιλικό Θέατρο στο προσκήνιο
4. Η μελέτη για την «Στέγαση της νέας σκηνής του ΚΘΒΕ στο Βασιλικό Θέατρο»
5. Μια κρίσιμη συνεδρίαση του Δ.Σ. της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας τον Απρίλιο του 1995
6. Μια νέα πρόταση για το Βασιλικό
Ανέγερση νέου σύγχρονου Θεάτρου
7. Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου σύγχρονου Βασιλικού Θεάτρου
8. Ξεσπά η δημόσια διαμάχη
9. Η διαδικασία ανέγερσης του νέου Βασιλικού Θεάτρου εξελίσσεται εν μέσω αντιγνωμιών, καταγγελιών και αμφισβητήσεων
10. Ένα τολμηρό και οραματικό σχέδιο του Βασίλη Παπαβασιλείου για το ΚΘΒΕ
11. Μια επιστολή με συγκλονιστικό περιεχόμενο και καταλυτικές συνέπειες
12. «Βασιλικό Θέατρο» - «Διχάζει» τον επιστημονικό και τεχνικό κόσμο»
13. Νέα όξυνση στον ορίζοντα
Η επίσημη αναγγελία της επιλογής ανέγερσης εξ αρχής νέου Θεάτρου και όχι επισκευής του παλαιού, πυροδοτεί την δημόσια αντιπαράθεση και τις καταγγελίες
14. Η εργολαβία εγκαθίσταται
Τα έργα αρχίζουν
Η περιπέτεια παίρνει τεράστιες διαστάσεις
15. Η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου
16. Παρεμβαίνει η πολεοδομία
Διακοπή των εργασιών
17. Μια ρεαλιστική – επί τέλους – προσέγγιση στο πρόβλημα
Η απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/Τ.Κ.Μ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΤΟ ΝΕΟ ΥΠΕΡΣΥΓΧΡΟΝΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ

1 Μια χρήσιμη αναφορά
2. Το νέο Βασιλικό Θέατρο
Ένα Θέατρο του 21ου αιώνα
3. Το σύστημα μελέτη – κατασκευή
Η πλευρά που δέχτηκε την μεγαλύτερη αμφισβήτηση
4. Μετά από 60 χρόνια τα εγκαίνια του νέου Βασιλικού Θεάτρου της Θεσσαλονίκης
Λαμπρά εγκαίνια με την συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας και των αρχών της πόλης
5. Η Σαμία του Μενάνδρου
Το εναρκτήριο έργο του νέου Βασιλικού Θεάτρου
Μια μεγάλη επιτυχία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11ο: ΤΟ Κ.Θ.Β.Ε. ΑΠΟΚΤΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
6. Η αναβίωση των λειτουργιών του Βασιλικού ως «Πολιτιστικού Κέντρου»
7. Το εστιατόριο – Καφέ του Βασιλικού Θεάτρου
8. Το πάρκιγκ που δεν έγινε ποτέ
9. Η μακρά και επίπονη προσπάθεια ολοκλήρωσης του Θεάτρου
10 Επί τέλους άδεια νόμιμης λειτουργίας του Βασιλικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης
11 Ο περιβάλλον χώρος
Το μνημείο της Μελίνας
12. Οι μελέτες
Μια προσπάθεια επιστημονικής αξιολόγησης και προγραμματισμού του Master Plan.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
1. Τα εγκαίνια του Βασιλικού Θεάτρου
Η αμηχανία
Οι θεωρίες πολιτικής συνομωσίας



ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

Σχόλια