ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΧΟΡΟΥ- Προσδοκίες προς δικαίωση ή διάψευση;

Μόνο η τελική διαμόρφωση του Νομοσχεδίου και ο χρόνος, θα δείξουν αν η ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, είναι μια ουσιαστική προσπάθεια του ΥΠΠΟ,να διαμορφώσει επιτέλους μια εθνική πολιτική για το Θέατρο και τον Χορό και κυρίως να την εφαρμόσει, ή δεν είναι παρά το περίβλημα της παραχώρησης στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ενός καίριου τομέα της καλλιτεχνικής παραγωγής και της πολιτιστικής ζωής του τόπου, όπως ισχυρίζονται οπαδοί του λεγόμενου «κρατισμού».

Η επιχείρηση να επεκταθεί το μοντέλο του «Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου» και του «Εθνικού Κέντρου Βιβλίου», στο Θέατρο και τον Χορό, φαίνεται από μια πρώτη προσέγγιση, μια θεσμική κίνηση, που έστω και από μόνη της, είναι κατ αρχήν ευπρόσδεκτη, αν αναλογιστεί κανείς σε ποιά αδιέξοδα οδήγησε ο περίφημος «εκσυγχρονισμός» του θεσμικού πλαισίου των Κρατικών Θεάτρων από τον Θάνο Μικρούτσικο,κυρίως όμως τα τεράστια προβλήματα, που δημιουργούνται εδώ και πολλά χρόνια στις δραστηριότητες του λεγόμενου ελεύθερου θεάτρου, από ένα αμφιλεγόμενο σύστημα επιχορηγήσεων, ή των ΔΗΠΕΘΕ, που σταδιακά έχουν περιέλθει σε μια θλιβερή κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Ούτε λόγος βέβαια για τα μικρά σχήματα χορού – μόνο στην Θεσσαλονίκη γνώρισα τουλάχιστον πέντε-,για το πειραματικό θέατρο,την ερασιτεχνική δημιουργία.,για τα παιδικά θέατρα. Και δεν χρειάζεται να επισημάνω τι σημαίνει η ανάγκη των σχημάτων αυτών να επιβιώσουν, τις απίστευτες προσωπικές θυσίες και περιπέτειες και σε ποιούς και πόσους συμβιβασμούς υποχρεώνονται.

Η μέχρι σήμερα λειτουργία των δύο «Κέντρων», του Κινηματογράφου και του Βιβλίου, παρά τα επί μέρους προβλήματα , τις διαφωνίες και τις κατά καιρούς κριτικές, δεν μπορεί ασφαλώς να συγκριθεί με τα προσωποπαγή μοντέλα διοίκησης των Κρατικών Θεάτρων.
Το «Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης», παρά την συντηρητική στροφή του,παρά τις σπατάλες και τις κατά καιρούς κριτικές, παραμένει το κορυφαίο καλλιτεχνικό γεγονός της χώρας, με διεθνή αναγνώριση και το «Εθνικό Κέντρο Βιβλίου» έχει να επιδείξει και στο παρελθόν και τώρα, ένα λαμπρό έργο, που θα μπορούσε να είναι πολλαπλάσιο, αν είχε την αναγκαία οικονομική υποστήριξη.

Τίποτε βέβαια δεν εγγυάται πως από μόνη της η ίδρυση του ΕΚΕΘΕΧ θα φέρει την αλλαγή . «Ανεξάρτητες αρχές» και «Αυτόνομοι Οργανισμοί» λειτουργούν σε πολλούς τομείς στην χώρα, εδώ και χρόνια. Αυτό σε τίποτε δεν απέτρεψε το κράτος να επεμβαίνει, άμεσα ή έμμεσα και να καταργεί στην πράξη και στο ουσιαστικό της περιεχόμενο την «ανεξαρτησία» αυτή.

Συνεπώς απομένει να κριθεί στον χρόνο και στην πράξη το εγχείρημα. Αν όντως υπάρχει η βούληση , αν όντως θα εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι-ο πιο βέβαιος μηχανισμός εξάρτησης- αν όντως θα επιλεγούν πρόσωπα αφοσιωμένα στην ανάγκη να γυρίσει σελίδα η πορεία αυτή, αν όντως θα αποτραπεί ο ο ρόλος του κομματισμού, η πελατειακή αντίληψη, η λογική των φίλων.
Η πολιτεία βέβαια δεν μπορεί να «νίψει τα χείρας της» αφήνοντας στην τύχη τους τα πράγματα, δεν μπορεί να παρακολουθεί ως θεατής τις εξελίξεις. Το «Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού» θα κληθεί να εφαρμόσει μια πολιτική, χωρίς παρεμβάσεις βέβαια, αλλά μια εθνική πολιτική, για το Θέατρο και τον Χορό.
Και ταυτόχρονα θα πρέπει να ανοίξει τον δρόμο σε όλες τις δημιουργικές δυνάμεις, να υποστηρίξει με συνέπεια τις προσπάθειες εκείνες, που χαρακτηρίζονται από την αναζήτηση, την τόλμη, τον πειραματισμό, την μακρά πολύτιμη παρουσία και προσφορά
Στην συνέντευξη τύπου της 25ης Οκτωβρίου, ο υπουργός Πολιτισμού- θα εφαρμόσω εδώ την δική του άποψη, ότι αρκεί η ιδιότητα και δεν απαιτείται η αναφορά και στο όνομα- διαδήλωσε με κάθε τρόπο τις «καθαρές προθέσεις» του, αλλά οι απαντήσεις του στα επίμονα ερωτήματα των δημοσιογράφων δεν ήταν εξ ίσου καθαρές και διαφωτιστικές.
Μια δεύτερη και ουσιαστική παρατήρηση:
Στις αρμοδιότητες του υπό ίδρυση ΕΚΕΘΕΧ και στην ενότητα για τον «εθνικό σχεδιασμό» γίνεται μια αποκαλυπτική αναφορά στον ρόλο του, σχετικά με τα Κρατικά Θέατρα : «Συνεργασία με τα Εθνικά Θέατρα (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος , Εθνική Λυρική Σκηνή).
Δηλαδή για άλλη μία φορά η απόφαση είναι «μη θίγετε τα κακώς κείμενα», για άλλη μία φορά η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού δείχνει την αδυναμία της να παρέμβει στους κορυφαίους κρατικούς οργανισμούς, για τους γνωστούς βέβαια λόγους. Οπότε αναρωτιέται κανείς, τι νόημα έχει η αναφορά ως πρώτου στόχου του ΕΚΕΘΕΧ : «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή εθνικής πολιτικής για το θέατρο και τον χορό» Και τι εθνική πολιτική μπορείς να σχεδιάζεις όταν αφήνεις απ έξω το Εθνικό Θέατρο, το ΚΘΒΕ και την Λυρική Σκηνή;..

Η διαμόρφωση του τελικού κειμένου του Νομοσχεδίου, οι συζητήσεις και οι αλλαγές, που μπορεί να επέλθουν κατά την συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής πριν την ψήφισή του, η αποτροπή των παρεμβάσεων και των συμβιβασμών με τις συντεχνίες και τα προσωπικά κατεστημένα,όπως εκείνων, που στην ουσία διαστρέβλωσαν την αρχική ιδέα του Θάνου Μικρούτσικου, για τον εκσυγχρονισμό των Κρατικών Θεάτρων, ο διορισμός του Διοικητικού Συμβουλίου και του Διευθυντή, είναι τα κρίσιμα επόμενα στάδια, πριν και μετά την οριστική θεσμοθέτηση του ΕΚΕΘΕΧ, που θα κρίνουν και τις επιδιώξεις και την σημασία του νέου αυτού θεσμού.