ΕΛΕΝΗ ΓΛΥΚΑΤΖΗ-ΑΡΒΕΛΕΡ: "Internet-Blog-Wikipedia,τείνουν να υποκαταστήσουν τα παραδοσιακά massmedia"

H κ. Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ανακηρύχθηκε πρόσφατα επίτιμη διδάκτορας του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Στην σχετική τελετή εκφώνησε ένα ενδιαφέροντα λόγο με θέμα «Κοινωνία και Επικοινωνία».
Όπως ήταν αναμενόμενο αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ομιλίας της στην «ηλεκτρονική επικοινωνία», στην επανάσταση , που συντελείται στον τομέα της παροχής πληροφοριών και ενημέρωσης.
Θεωρώ πως το τμήμα τουλάχιστον του λόγου της που αναφέρεται στο Internet, τα Blogs και την Wikipedia έχει θέση στα «Σημειώματα».
Το παραθέτω λοιπόν:

«Blog-κρατία», η 5η εξουσία

Ειπώθηκε, ίσως με κάποια υπερβολή, ότι ο τύπος είναι η τέταρτη εξουσία, πρέπει πιο εύλογα να πούμε μάλλον ότι ζούμε σε μια εποχή «μιντιοκρατίας» και αυτό για να περιλάβουμε όλα τα μέσα επικοινωνίας που διαθέτει σήμερα ο κάθε μοντέρνος άνθρωπος (πολίτης βέβαια κυρίως των ανεπτυγμένων κοινωνιών), και όχι μόνο ο ειδικός χειριστής και διαχειριστής κάποιας δημοσιογραφικής ιδιότητας. Για του λόγου το αληθές, θα επισημάνω ότι οι παραδοσιακές ευχετήριες κάρτες παραγκωνίστηκαν φέτος από τα περίφημα SMS, τα ηλεκτρονικά μηνύματα (ο αριθμός τους προκάλεσε δυσλειτουργία στο όλο ηλεκτρονικό σύστημα) και θα αναφέρω βιαστικά την παρουσία στο διαδίκτυο (στα web sites) κάθε είδους πληροφοριών που προέρχονται από αμφίβολες συχνά μη έγκυρες πηγές, άγνωστης συνήθως προέλευσης. Και βέβαια όλως ιδιαίτερα θα τονίσω την αστραπιαία διάδοση των selfmedia, δηλαδή των blogs που τείνουν να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά massmedia. Ενδεικτικά μόνο θα υπογραμμίσω ότι το blog της Arianna Huffigton με τον τίτλο Huffigton Post έχει εκθρονίσει στην Αμερική τον Τύπο (συμπεριλαμβανομένου και του περίφημου Time). Η Arianna ρυθμίζει τώρα στις ΗΠΑ κάθε πολιτικό διάλογο.

Εμφανίζονται πάνω από 100.000 καινούρια blogs την ημέρα στον κόσμο χωρίς ακόμη να διαφαίνεται κάποιος κορεσμός. Blogs που διεκδικούν από τα πιο παραδοσιακά μίντια (τον Τύπο, την τηλεόραση) το δικαίωμα του καθενός να πληροφορεί, να πληροφορείται, να σχολιάζει την καθημερινότητα επαινώντας και κακίζοντας κατά βούληση, χωρίς να είναι υπόλογος σε κανέναν. Όποιο από τα νέα αυτά μιντιακά δημοσιεύματα πετυχαίνει να προσελκύσει τους δικτυοναύτες, απορροφά ικανό μέρος της διαφήμισης, που βέβαια αφαιρείται από τον Τύπο, θέτοντας σε κίνδυνο την ύπαρξη του.

Τη δύναμη των blogs γνωρίζουν άριστα οι πολιτικοί που προσπαθούν να τα εκμεταλλευτούν προωθώντας blog παραγωγές των ίδιων αλλά και των οπαδών τους. Έτσι τώρα μιλούν για την 5η εξουσία, την blog-κρατία που έχει σήμερα και την εγκυκλοπαίδεια της με την περίφημη Wikipedia (τη γρήγορη δηλαδή εγκυκλοπαίδεια, όπου ο καθένας γράφει και συμπληρώνει ελεύθερα τα διάφορα λήμματα της. Τόσο που εμπνευστής της, ο Λάρι Σάνγκερ, δηλώνει πως η δική τους εγκυκλοπαίδεια υπερέχει της British, δεδομένου ότι εκσυγχρονίζεται αδιάκοπα, υπό τον έλεγχο μάλιστα διαιτητών συντακτικής ομάδας ειδικών.

«Blogo ergo sum»

Τη δύναμη όμως των blogs γνωρίζουν και οι υπό εκκόλαψη λογοτέχνες που δημοσιεύουν τώρα τα βιβλία και τα έργα τους στο διαδίκτυο χωρίς να έχουν ανάγκη από απαιτητικούς εκδότες. Τα γνωστά πια blooks (σύμπτυξη όρων blog και book) δεν περιλαμβάνουν μόνο πρωτόλεια νέων και άγνωστων συγγραφέων. Για την ευρύτητα που έλαβε η blog-λογία θα σημειώσω διασκεδαστικά το αποτέλεσμα έρευνας μεταξύ Βρετανών φοιτητών γνωστών πανεπιστημίων. Τα 85% χρησιμοποίησαν blog, αλλά μόνο το 5% ήξερε να βράσει ένα αβγό.

Δεν προτίθεμαι να κάνω την κριτική του νέου αυτού μέσου ενημέρωσης και πληροφόρησης που έχει για σύνθημα: blogo ergo sum κατά το cognito του Καρτεσίου. Η ποιότητα των δεδομένων που παρέχει είναι πάντως λίαν αμφιβόλου αξίας. Η ανάγκη άλλωστε για την επεξεργασία ελέγχου, από ειδικούς διαιτητές, των πληροφοριών που παρέχει γρήγορα, άμεσα και πλουσιοπάροχα το διαδίκτυο, αποδεικνύει τον κίνδυνο που διαβλέπουν οι σοβαροί χρήστες του, από τη διάδοση ανεύθυνων, κακόβουλων, λανθασμένων και διαστρεβλωμένων στοιχείων.

Παρενθετικά για την αλήθεια των λεγομένων μου, παραπέμπω στον απαράδεκτο λίβελο κατά του Βυζαντίου (το ονομάζει, μεταξύ άλλων, ντροπή και αίσχος της ιστορίας). Όλα αυτά ελληνικά, μολονότι το φληνάφημα αυτό είναι βουλγαρικής προέλευσης.

Είμαστε μακριά ακόμη από τη λύση του προβλήματος αυτού, που μετατρέπει το διαδίκτυο, από δυναμική πηγή παιδαγωγικού πλούτου, σε φορέα σίγουρου σκοταδισμού.
Το πρόβλημα απασχολεί τους ειδικούς, όπως άλλωστε και το συναφές ζήτημα της ανάγνωσης και σύνταξης της εικόνας, που όπως είναι γνωστό, αποτελεί, ως νέο παγκόσμιο γλωσσικό ιδίωμα τη βάση γνώσης, αλλά και διαμόρφωσης του χαρακτήρα της καλλιέργειας και πολιτισμικής ενημέρωσης του σύγχρονου ανθρώπου".