SIBIU, η πόλη της Ρουμανίας, που ανακηρύχθηκε για το 2007, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Με την κατάσταση, που επικρατεί σήμερα στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης, το λιγότερο που θα ζητούσε κανείς θα ήταν να στρέψουμε το βλέμμα προς την SIBIU της Ρουμανίας την πόλη που φέτος είναι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Βρισκόμαστε και πάλι στην δίνη μιας οδυνηρής εσωστρέφειας, που καθώς συνεχίζεται συμπαρασύρει και διαλύει την αξιοπιστία, την σοβαρότητα, ακόμη και την εντιμότητα των προσώπων που πρωταγωνιστούν, έστω και δια της σιωπής τους, καθώς θέλοντας και μη θέλοντας, είναι οι πρωταγωνιστές, ή πάντως οι παίκτες αυτού του μικροπολιτικού παιχνιδιού, που παίζεται εδώ και λίγο καιρό στην πόλη.
Τα καθημερινά δημοσιεύματα, οι πληροφορίες, οι υπαινιγμοί, τα παραπολιτιστικά και παραπολιτικά σχόλια δηλητηριάζουν για άλλη μια φορά την ατμόσφαιρα, θίγουν υπολήψεις, πλήττουν την εικόνα της πόλης.
Καθώς η SIBIU συμπλήρωσε τον τρίτο μήνα της ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, έχει νομίζω ενδιαφέρον να δούμε πως οι αρμόδιες αρχές και ο σχετικός με την οργάνωση του θεσμού φορέας, αξιολογούν την πόλη τους, πως σχεδίασαν την χρονιά της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, τι προσδοκούν από το 2007.
SIBIU Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Κατά την αντίληψή μας, ο ορισμός της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας» είναι περισσότερο μία ανοιχτή έννοια, η οποία μπορεί να βρει στέγη σε διάφορα περιβάλλοντα και πλαίσια και η οποία προωθεί μία ιδέα ικανή για πολλές ερμηνείες, παρά μία απλή ανακήρυξη ενός τόπου για την ανάληψη μίας διοργάνωσης. Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει μια καθολική λύση και κάθε πόλη που έχει αναλάβει τη διοργάνωση είναι ελεύθερη να φτάσει στη δική της κατανόηση της έννοιας.
Το Sibiu αυτοπροσδιορίζεται σε αυτή τη διαδικασία ως εξής:
Για μας ο διάλογος ξεκινά από τους εαυτούς μας αλλά δεν τελειώνει με μας. Ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα μίας διοργανώτριας πόλης είναι να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και τα ερεθίσματα. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι αρκετό να εξαντλήσουμε τη χρονιά σαν να ήταν ένα οποιοδήποτε εορταστικό έτος, με λίγο μεγαλύτερη προώθηση εντός και εκτός της χώρας. Πρόθεσή μας ήταν να ανταποκριθούμε στην ανακήρυξη της πόλης ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα με μία συμπαγή πλατφόρμα συνεργασίας, τόσο με τις καλλιτεχνικές όσο και με τις κοινωνικές ομάδες της πόλης, όπως επίσης και με τη Ρουμανία συνολικά. Μέσω αυτής της συνεργασίας ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας: βρίσκουμε/ψηλαφούμε/αποκαλύπτουμε την Ευρώπη στην καρδιά του ίδιου μας του καλλιτεχνικού είναι/γίγνεσθαι.
1. Η Αποστολή μας
Παράλληλα με την αναγνώριση της υπάρχουσας πολιτιστικού επιπέδου της πόλης η «Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007» σχεδιάστηκε ώστε να ενθαρρύνει την πόλη του Sibiu να αναπτυχθεί και να καινοτομήσει μέσω της πολιτιστικής δράσης.
Το Πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να προωθήσει την πολιτιστική συνεργασία και για να γιορτάσει το ευρωπαϊκό πεπρωμένο του Sibiu, μέσω ενός προγράμματος Ευρωπαϊκής διάστασης και σημασίας.
Η «Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007» θα προσφέρει ευκαιρίες για κοινωνική ενσωμάτωση και συνοχή, για επιχειρηματικότητα, εκπαίδευση, τουρισμό, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και αστική ανάπλαση σε κάθε επίπεδο. Το Πρόγραμμα βάζει τον πολιτισμό στην καρδιά της ζωής στην πόλη και αναζητά έμπνευση που θα την ωθήσει προς τα μπρος.
2. Αντικειμενικοί στόχοι του Προγράμματος
- Η βελτίωση της διεθνούς εικόνας του Sibiu
- Η μακροχρόνια πολιτιστική ανάπτυξη
- Η προσέλκυση ξένων επισκεπτών
- Η ενίσχυση των συναισθημάτων περηφάνιας και αυτοπεποίθησης
- Η αύξηση και η διεύρυνση του τοπικού κοινού πολιτιστικών γεγονότων
- Η βελτίωση της κοινωνικής συνοχής και η δημιουργία ενός θετικού οικονομικού ρεύματος
- Η βελτίωση των πολιτιστικών και μη πολιτιστικών υποδομών
- Η ανάπτυξη σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και η προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής συνεργασίας
- Η ανάδειξη της δημιουργικότητας και της καινοτομίας
3. Πολιτιστικό Πρόγραμμα
Το Sibiu ήταν πάντα ένας τόπος του θεαματικού. Οι πλατείες του Sibiu πάντα υπήρξαν τόποι όπου συνέβησαν ιστορικά γεγονότα, όπου χτίστηκε σπουδαία αρχιτεκτονική, όπου ελήφθησαν μεγάλες αποφάσεις και δημιουργήθηκε τέχνη. Ωστόσο την ίδια στιγμή η πόλη είναι ένας τόπος τετριμμένων γεγονότων, με κοινότυπα κτίρια και συνηθισμένες αποφάσεις. Το πολιτιστικό πρόγραμμα πρέπει να βρει τη μεγαλύτερη δυνατή συνάφεια σε σχέση με αυτό που ήδη υπάρχει. Τα πολιτιστικά προγράμματα του 2007 πρέπει να γίνουν αισθητά στην πόλη που τα φιλοξενεί και ταυτόχρονα να είναι σχετικά με αυτήν.. Το ζήτημα της σχέσης ενός ειδικά σχεδιασμένου πολιτιστικού προγράμματος με την εξελισσόμενη πολιτιστική ζωή της πόλης αποτελεί βασική έγνοια των διοργανωτών.
Η προσέγγιση και το περιεχόμενο του πολιτιστικού προγράμματος του 2007 θα καθοριστεί και θα οριοθετηθεί από ένα φάσμα διαφορετικών παραγόντων, ορισμένων καλλιτεχνικών, κάποιων πολιτικών, και άλλων που σχετίζονται άμεσα με τους πόρους (υποδομές, ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι) της πόλης. Η κατασκευή του πολιτιστικού προγράμματος αντιμετωπίστηκε ως ένα υβριδικό εγχείρημα, που επηρεάστηκε από την αίσθηση της πόλης ως τόπος, από τα αντικείμενα και τους χώρους της και από τις ικανότητες των καλλιτεχνών της και των πολιτιστικών στελεχών της. Αντίθετα με την έννοια ενός φεστιβάλ πόλης, το πολιτιστικό πρόγραμμα του 2007 χαρακτηρίζεται/διακρίνεται από αυτοτελείς δράσεις καθόλη τη διάρκεια του έτους, και θα έπρεπε να έχει (παν)ευρωπαϊκή προοπτική. Αυτοί οι παράγοντες, καθώς και ο αριθμός των ενοριών που πρέπει να περιληφθούν και οι διαφορετικές και υψηλού επιπέδου προσδοκίες που χρειάζεται να ικανοποιηθούν, απαιτούν σύνθετες στρατηγικές και μηχανισμούς σχεδιασμού.
Είναι πλέον σαφές ότι δουλειά μας είναι να εξισορροπήσουμε διαφορετικούς (και κάποιες φορές αντίθετους) παράγοντες για τη δημιουργία ενός προγράμματος που ταιριάζει στο Sibiu. Το πολιτιστικό πρόγραμμα πρέπει να απαντήσει στα παρακάτω διλήμματα:
- Καλλιτεχνικό όραμα και πολιτικά συμφέροντα
- Παραδοσιακός και σύγχρονος πολιτισμός
- Γεγονότα υψηλού προφίλ και τοπικές πρωτοβουλίες
- Κέντρο της πόλης και προάστια / περιφερειακές τοποθεσίες
- «Υψηλή» τέχνη και λαϊκή τέχνη / πολιτισμός
- Καθιερωμένοι πολιτιστικοί οργανισμοί και ανεξάρτητες ομάδες και καλλιτέχνες
- Ελκυστικότητα στους τουρίστες και στον τοπικό πληθυσμό.
- Διεθνή ονόματα και τοπικά ταλέντα
- Συνήθεις δραστηριότητες και νέες δραστηριότητες
- Επαγγελματικά και ερασιτεχνικά δρώμενα
Τα βασικά κριτήρια επιλογής των έργων θα πρέπει να συνυπολογίζουν:
- την ποιότητα του έργου
- το κόστος του έργου
- τη σχετικότητα του έργου με τους σκοπούς του προγράμματος
- την εμπειρία των διοργανωτών
- τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις ή τη διαχρονικότητα του έργου
Μερικοί άξονες δράσης για το Πολιτιστικό Πρόγραμμα
Δημόσιος Χώρος
Χάρη στη μοναδική του αρχιτεκτονική κληρονομιά, το Sibiu αποτελεί την τέλεια «πλατφόρμα» για δρώμενα που συμβαίνουν σε δημόσιο χώρο. Παρελάσεις δρόμου, υπαίθρια γεγονότα και φεστιβάλ αποτελούν τις κατεξοχήν προφανείς επιλογές. Αυτή η προοπτική αποτελεί επίσης μέρος μίας στρατηγικής για την αύξηση της συμμετοχής στον πολιτισμό. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία τόσο στη δημιουργία τέχνης σε δημόσιους χώρους όσο και στην οργάνωση συγκεκριμένων γεγονότων σε δημόσιους χώρους και τελικά αυτά τα έργα θα κερδίσουν τη μεγαλύτερη προσοχή από το κοινό και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τόσο η τελετή έναρξης (Δεκέμβριος του 2006!) όσο και η τελετή λήξης θα περιλαμβάνουν κάποιον υπαίθριο εορτασμό, καθώς είναι από τα πιο επιτυχημένα έργα όσον αφορά το ενδιαφέρον του κοινού.
Κοινωνική Διάσταση
Ο αντικειμενικός στόχος της αύξησης του κοινού πολιτιστικών εκδηλώσεων στην πόλη έχει ιδιαίτερη θέση μεταξύ των γενικών στόχων του Προγράμματος (αύξηση της πρόσβασης). Οι διοργανωτές οραματίστηκαν έναν ευρύ ορισμό του πολιτισμού, προκειμένου να τελεσφορήσει η προσπάθεια να προσφέρεται «κάτι για τον καθένα». Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα υλοποιήσει έργα για παιδιά και νέους, για εθνικές μειονότητες και άτομα με αναπηρία. Ειδική έμφαση δίνεται στη δημιουργία πολιτιστικών ευκαιριών σε κοινωνικές ομάδες εκτός της δεσπόζουσας αστικής πολιτιστικής τάσης (πολιτιστική ενσωμάτωση), όπως είναι η Πρωτοβουλία Τεχνών της Πόλης (Urban Arts Initiative) και η δημιουργία ενός Κέντρου Αστικών Τεχνών αξιοποιώντας εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Ευρωπαϊκές Προοπτικές και Διάσταση
Το πρόγραμμα Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007 δηλώνει ότι λαμβάνεται υπόψη και δίνεται έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση των πολιτιστικών του προγραμμάτων. Αυτή η δήλωση ακολουθεί αρκετές κατευθύνσεις:
- την παρουσίαση γεγονότων που εστιάζονται στα ταλέντα των Ευρωπαίων καλλιτεχνών
- την υποστήριξη έργων σε ευρωπαϊκές πολιτιστικές συμπαραγωγές και πολιτιστικές συνεργασίες
- την ανάδειξη γνωστών πλευρών της ευρωπαϊκής ιστορίας, ταυτότητας και κληρονομιάς.
- Την ανάπτυξη ευκαιριών για τη δημιουργία ευρωπαϊκής δικτύωσης.
Η ξεχωριστή σημασία τέτοιων ευρωπαϊκών έργων και η διαχρονικότητά τους πέρα από το πολιτιστικό έτος είναι ένας μείζων στόχος για τους διοργανωτές.
4. Επικοινωνία και Προώθηση
Οι βασικοί στόχοι για το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2007 όσον αφορά την επικοινωνία και την προώθηση είναι:
- Η βελτίωση του διεθνούς προφίλ της πόλης
- Η αλλαγή της εικόνας της πόλης
- Η αύξηση του τουρισμού από το εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας
- Η αύξηση του κοινού του πολιτισμού
- Η βελτίωση της διαθεσιμότητας και της διασποράς/διάχυσης της πληροφορίας για το πρόγραμμα είναι μια βασική αποστολή, τώρα, στη διάρκεια της διαδικασίας διαμόρφωσής του.
Το Πρόγραμμα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Sibiu 2007 έχει αρκετές προτεραιότητες ως προς την επικοινωνία:
- Την προώθηση της εικόνας της πόλης
- Την προώθηση της ιδέας της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας
- Την προώθηση του πολιτιστικού προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας
Οι στρατηγικές επικοινωνίας επιχειρούν να εστιάσουν στο εξής κοινό – στόχο:
Κοινά σε προτεραιότητα ανάλογα με την τοποθεσία
Η προτεραιότητα στα κοινά-στόχος θα δοθεί εξίσου:
- στον τοπικό πληθυσμό
- το εθνικό κοινό
- το ευρωπαϊκό και διεθνές κοινό
Κοινά σε προτεραιότητα ανάλογα με την κοινωνική ομάδα
- Διαμορφωτές κοινής γνώμης και επαγγελματίες του πολιτισμού είναι η υψηλότερη προτεραιότητα, ακολουθούμενοι από
- Πολιτικούς, νέους ανθρώπους και παιδιά, και στη συνέχεια
- Ηλικιωμένους, εθνικές μειονότητες και άτομα με αναπηρία
5. Νέα Τουριστική Αντίληψη για το 2007-02-25
Οι διοργανωτές πιστεύουν ότι την πλειονότητα των επισκεπτών θα προσελκύσουν περισσότερο, κατ’αναλογία, τα υπαίθρια δρώμενα. Επίσης, ένας αριθμός πολύ εμπορικών εκδηλώσεων θα μπορούσαν να προσελκύσουν πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, ωστόσο το μεγάλο κόστος ορισμένων εκδηλώσεων θέτει σε αμφισβήτηση τη σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας ως προς την δυνατότητά τους για την προώθηση του τουρισμού. Είναι σαφές, επίσης, ότι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης θα προσελκύσει ένα «πολιτιστικό» κοινό, το οποίο παραμένει στο σύνολό του επαγγελματικό, μεσοαστικό και υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Κι ενώ αυτό θα μπορούσε να είναι πλεονέκτημα για την πόλη – με τη δημιουργία ενός πολιτιστικού προφίλ και την προσέλκυση πολιτιστικών επισκεπτών με μεγάλη αγοραστική δύναμη- έχει και ορισμένες συνέπειες σε θέματα που σχετίζονται με το κοινωνικό κομμάτι. Παρ όλα αυτά πρέπει να γίνουν μείζονες αλλαγές στo συνολικό σχεδιασμό και στις υποδομές, ώστε να βελτιωθεί η τουριστική πρόσβαση, να υποστηριχθεί το πολιτιστικό πρόγραμμα και να δημιουργηθεί οικονομικό ρεύμα. Οι διοργανωτές θα αναπτύξουν ένα σχέδιο – πλαίσιο για τον τουρισμό με στόχο:
- την προώθηση υψηλής ποιότητας, οικολογικά ορθών τουριστικών εμπειριών στο Sibiu και τη γύρω περιοχή,
- τη μεγιστοποίηση της ικανοποίησης. Οι τουρίστες πρέπει να απολαύσουν την διαμονή τους εδώ, να μείνουν τόσο ικανοποιημένοι με την εμπειρία τους, ώστε να είναι πρόθυμοι να μιλήσουν και σε άλλους για την πόλη. Πρόθεσή μας είναι να ενσωματώσουμε το τουριστικό μας προϊόν σε μία συνολική θεώρηση και να τη συνδέσουμε με ένα δίκτυο περιφερειακών υπηρεσιών που λειτουργεί με βάση υψηλά πρότυπα.
- Την εντατικοποίηση του τουριστικού μας μάρκετινγκ. Σ’αυτό το κομμάτι οι δραστηριότητες θα περιλαμβάνουν:
1. την προώθηση του ιστορικού κέντρου της πόλης μας
2. εύκολη πρόσβαση στα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος και τα μνημεία της περιοχής
3. την προώθηση και επανενσωμάτωση στην τουριστική αγορά του ορεινού παραθεριστικού κέντρου στο Paltinis (που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη)
4. το σχεδιασμό και την οργάνωση τοπικών, περιφερειακών, δια-περιφερειακών, εθνικών και διεθνών γεγονότων
5. την ανάπτυξη ενός κλάδου γαστρονομίας και φιλοξενίας υψηλής ποιότητας, εμπλουτισμένων από μία ελκυστική ατζέντα πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων
6. την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού: θρησκευτικού, επιστημονικού και πολιτιστικού, οι οποίες θα μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα τις τοπικές και περιφερειακές συνθήκες.
6. Νέοι Ορίζοντες μετά το 2007
Μία από τις βασικές αρχές της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Sibiu 2007 είναι η διαχρονικότητα του προγράμματος, που θα εξασφαλίζει ότι τα βραχυπρόθεσμα οφέλη θα παραμείνουν και σε βάθος χρόνου. Το ερώτημα είναι: αφού ωφεληθούμε από ένα σύνθετο πρόγραμμα διάρκειας ενός έτους, οι επιδράσεις θα διαρκέσουν για αρκετό χρονικό διάστημα μετά το 2007; Η απάντηση είναι ναι και υπάρχουν πολλά επιχειρήματα γι αυτό. Παραθέτουμε μόνο μερικά από αυτά.
- Ακόμη και αν μερικές από τις εκδηλώσεις του προγράμματος είναι οικείες στους κατοίκους του Sibiu / Hermannstadt, θα επανεισαχθούν σε ένα νέο πλαίσιο, αυτό της πολιτιστικής συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικούς οργανισμούς, ή ως διασυνοριακές εκδηλώσεις.
- Η άσκηση μίας πιο εξωστρεφούς, ολοκληρωμένης πολιτιστικής διαχείρισης θα οδηγήσει στη διαμόρφωση μιας πιο σύνθετης πολιτιστικής πραγματικότητας στο Sibiu, ενώ θα εξερευνηθούν «λεωφόροι» συνεργασίας μεταξύ επαγγελματιών από διαφορετικές κουλτούρες, με αποτέλεσμα να υποδεικνύονται νέοι παροχείς πολιτισμού οι οποίοι πριν δεν είχαν αναγνωριστεί.
- Οι ανθρώπινες σχέσεις που ήδη από την φάση προετοιμασίας του προγράμματος άρχισαν να συνδέουν ανθρώπους από διαφορετικές πόλεις και χώρες θα είναι οπωσδήποτε ένα όφελος σε πνευματικό επίπεδο. Αυτοί οι δεσμοί θα μικρύνουν ακόμη περισσότερο τις αποστάσεις στην ενωμένη Ευρώπη.
- Η τοπική, εθνική και ευρωπαϊκή έκθεση και κάλυψη του προγράμματος του 2007 θα ενισχύσει τον πολιτιστικό τουρισμό και θα προσελκύσει επισκέπτες και συμμετέχοντες σε φεστιβάλ που θα διοργανωθούν στο μέλλον.
- Η επέκταση των δυτικών πολιτιστικών δρομολογίων προς τη Ρουμανία και το Sibiu θα φέρει τα τοπικά τουριστικά στάνταρντς πιο κοντά στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.
- Ο τίτλος της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας θα λειτουργήσει εκ μέρους του Sibiu ως καλές συστάσεις για εν δυνάμει τουρίστες και επενδυτές. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα έχει σημαντική επίδραση στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής του Sibiu, επιταχύνοντας την κοινωνική διαδικασία της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι βελτιώσεις που θα γίνουν στις υποδομές, τις τουριστικές και πολιτιστικές εγκαταστάσεις θα διαρκέσουν για δεκαετίες ως ένα χειροπιαστό όφελος για την πόλη.
Ως συμπέρασμα, το πρόγραμμα του Sibiu θα έχει τα εξής μακροπρόθεσμα οφέλη:
- η πόλη θα γίνει ένας καλύτερος τόπος για να ζει κανείς, ένας πιο ενδιαφέρον τόπος για να επισκεφθεί κανείς, να δουλέψει και να επενδύσει,
- η επέκταση των υποδομών και η ανανέωση των πολιτιστικών εγκαταστάσεων θα βελτιώσουν τη ζωή της πόλης
- οι καλλιτέχνες και οι μάνατζερ με μεγαλύτερη εμπειρία θα προσθέσουν ορμή στην πολιτιστική ζωή της πόλης,
- θα επιτευχθεί μία θετική αλλαγή στην εικόνα του Sibiu / Hermanennstadt και της Ρουμανίας
Βρισκόμαστε και πάλι στην δίνη μιας οδυνηρής εσωστρέφειας, που καθώς συνεχίζεται συμπαρασύρει και διαλύει την αξιοπιστία, την σοβαρότητα, ακόμη και την εντιμότητα των προσώπων που πρωταγωνιστούν, έστω και δια της σιωπής τους, καθώς θέλοντας και μη θέλοντας, είναι οι πρωταγωνιστές, ή πάντως οι παίκτες αυτού του μικροπολιτικού παιχνιδιού, που παίζεται εδώ και λίγο καιρό στην πόλη.
Τα καθημερινά δημοσιεύματα, οι πληροφορίες, οι υπαινιγμοί, τα παραπολιτιστικά και παραπολιτικά σχόλια δηλητηριάζουν για άλλη μια φορά την ατμόσφαιρα, θίγουν υπολήψεις, πλήττουν την εικόνα της πόλης.
Καθώς η SIBIU συμπλήρωσε τον τρίτο μήνα της ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, έχει νομίζω ενδιαφέρον να δούμε πως οι αρμόδιες αρχές και ο σχετικός με την οργάνωση του θεσμού φορέας, αξιολογούν την πόλη τους, πως σχεδίασαν την χρονιά της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, τι προσδοκούν από το 2007.
SIBIU Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Κατά την αντίληψή μας, ο ορισμός της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας» είναι περισσότερο μία ανοιχτή έννοια, η οποία μπορεί να βρει στέγη σε διάφορα περιβάλλοντα και πλαίσια και η οποία προωθεί μία ιδέα ικανή για πολλές ερμηνείες, παρά μία απλή ανακήρυξη ενός τόπου για την ανάληψη μίας διοργάνωσης. Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει μια καθολική λύση και κάθε πόλη που έχει αναλάβει τη διοργάνωση είναι ελεύθερη να φτάσει στη δική της κατανόηση της έννοιας.
Το Sibiu αυτοπροσδιορίζεται σε αυτή τη διαδικασία ως εξής:
Για μας ο διάλογος ξεκινά από τους εαυτούς μας αλλά δεν τελειώνει με μας. Ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα μίας διοργανώτριας πόλης είναι να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και τα ερεθίσματα. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι αρκετό να εξαντλήσουμε τη χρονιά σαν να ήταν ένα οποιοδήποτε εορταστικό έτος, με λίγο μεγαλύτερη προώθηση εντός και εκτός της χώρας. Πρόθεσή μας ήταν να ανταποκριθούμε στην ανακήρυξη της πόλης ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα με μία συμπαγή πλατφόρμα συνεργασίας, τόσο με τις καλλιτεχνικές όσο και με τις κοινωνικές ομάδες της πόλης, όπως επίσης και με τη Ρουμανία συνολικά. Μέσω αυτής της συνεργασίας ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας: βρίσκουμε/ψηλαφούμε/αποκαλύπτουμε την Ευρώπη στην καρδιά του ίδιου μας του καλλιτεχνικού είναι/γίγνεσθαι.
1. Η Αποστολή μας
Παράλληλα με την αναγνώριση της υπάρχουσας πολιτιστικού επιπέδου της πόλης η «Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007» σχεδιάστηκε ώστε να ενθαρρύνει την πόλη του Sibiu να αναπτυχθεί και να καινοτομήσει μέσω της πολιτιστικής δράσης.
Το Πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να προωθήσει την πολιτιστική συνεργασία και για να γιορτάσει το ευρωπαϊκό πεπρωμένο του Sibiu, μέσω ενός προγράμματος Ευρωπαϊκής διάστασης και σημασίας.
Η «Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007» θα προσφέρει ευκαιρίες για κοινωνική ενσωμάτωση και συνοχή, για επιχειρηματικότητα, εκπαίδευση, τουρισμό, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και αστική ανάπλαση σε κάθε επίπεδο. Το Πρόγραμμα βάζει τον πολιτισμό στην καρδιά της ζωής στην πόλη και αναζητά έμπνευση που θα την ωθήσει προς τα μπρος.
2. Αντικειμενικοί στόχοι του Προγράμματος
- Η βελτίωση της διεθνούς εικόνας του Sibiu
- Η μακροχρόνια πολιτιστική ανάπτυξη
- Η προσέλκυση ξένων επισκεπτών
- Η ενίσχυση των συναισθημάτων περηφάνιας και αυτοπεποίθησης
- Η αύξηση και η διεύρυνση του τοπικού κοινού πολιτιστικών γεγονότων
- Η βελτίωση της κοινωνικής συνοχής και η δημιουργία ενός θετικού οικονομικού ρεύματος
- Η βελτίωση των πολιτιστικών και μη πολιτιστικών υποδομών
- Η ανάπτυξη σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και η προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής συνεργασίας
- Η ανάδειξη της δημιουργικότητας και της καινοτομίας
3. Πολιτιστικό Πρόγραμμα
Το Sibiu ήταν πάντα ένας τόπος του θεαματικού. Οι πλατείες του Sibiu πάντα υπήρξαν τόποι όπου συνέβησαν ιστορικά γεγονότα, όπου χτίστηκε σπουδαία αρχιτεκτονική, όπου ελήφθησαν μεγάλες αποφάσεις και δημιουργήθηκε τέχνη. Ωστόσο την ίδια στιγμή η πόλη είναι ένας τόπος τετριμμένων γεγονότων, με κοινότυπα κτίρια και συνηθισμένες αποφάσεις. Το πολιτιστικό πρόγραμμα πρέπει να βρει τη μεγαλύτερη δυνατή συνάφεια σε σχέση με αυτό που ήδη υπάρχει. Τα πολιτιστικά προγράμματα του 2007 πρέπει να γίνουν αισθητά στην πόλη που τα φιλοξενεί και ταυτόχρονα να είναι σχετικά με αυτήν.. Το ζήτημα της σχέσης ενός ειδικά σχεδιασμένου πολιτιστικού προγράμματος με την εξελισσόμενη πολιτιστική ζωή της πόλης αποτελεί βασική έγνοια των διοργανωτών.
Η προσέγγιση και το περιεχόμενο του πολιτιστικού προγράμματος του 2007 θα καθοριστεί και θα οριοθετηθεί από ένα φάσμα διαφορετικών παραγόντων, ορισμένων καλλιτεχνικών, κάποιων πολιτικών, και άλλων που σχετίζονται άμεσα με τους πόρους (υποδομές, ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι) της πόλης. Η κατασκευή του πολιτιστικού προγράμματος αντιμετωπίστηκε ως ένα υβριδικό εγχείρημα, που επηρεάστηκε από την αίσθηση της πόλης ως τόπος, από τα αντικείμενα και τους χώρους της και από τις ικανότητες των καλλιτεχνών της και των πολιτιστικών στελεχών της. Αντίθετα με την έννοια ενός φεστιβάλ πόλης, το πολιτιστικό πρόγραμμα του 2007 χαρακτηρίζεται/διακρίνεται από αυτοτελείς δράσεις καθόλη τη διάρκεια του έτους, και θα έπρεπε να έχει (παν)ευρωπαϊκή προοπτική. Αυτοί οι παράγοντες, καθώς και ο αριθμός των ενοριών που πρέπει να περιληφθούν και οι διαφορετικές και υψηλού επιπέδου προσδοκίες που χρειάζεται να ικανοποιηθούν, απαιτούν σύνθετες στρατηγικές και μηχανισμούς σχεδιασμού.
Είναι πλέον σαφές ότι δουλειά μας είναι να εξισορροπήσουμε διαφορετικούς (και κάποιες φορές αντίθετους) παράγοντες για τη δημιουργία ενός προγράμματος που ταιριάζει στο Sibiu. Το πολιτιστικό πρόγραμμα πρέπει να απαντήσει στα παρακάτω διλήμματα:
- Καλλιτεχνικό όραμα και πολιτικά συμφέροντα
- Παραδοσιακός και σύγχρονος πολιτισμός
- Γεγονότα υψηλού προφίλ και τοπικές πρωτοβουλίες
- Κέντρο της πόλης και προάστια / περιφερειακές τοποθεσίες
- «Υψηλή» τέχνη και λαϊκή τέχνη / πολιτισμός
- Καθιερωμένοι πολιτιστικοί οργανισμοί και ανεξάρτητες ομάδες και καλλιτέχνες
- Ελκυστικότητα στους τουρίστες και στον τοπικό πληθυσμό.
- Διεθνή ονόματα και τοπικά ταλέντα
- Συνήθεις δραστηριότητες και νέες δραστηριότητες
- Επαγγελματικά και ερασιτεχνικά δρώμενα
Τα βασικά κριτήρια επιλογής των έργων θα πρέπει να συνυπολογίζουν:
- την ποιότητα του έργου
- το κόστος του έργου
- τη σχετικότητα του έργου με τους σκοπούς του προγράμματος
- την εμπειρία των διοργανωτών
- τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις ή τη διαχρονικότητα του έργου
Μερικοί άξονες δράσης για το Πολιτιστικό Πρόγραμμα
Δημόσιος Χώρος
Χάρη στη μοναδική του αρχιτεκτονική κληρονομιά, το Sibiu αποτελεί την τέλεια «πλατφόρμα» για δρώμενα που συμβαίνουν σε δημόσιο χώρο. Παρελάσεις δρόμου, υπαίθρια γεγονότα και φεστιβάλ αποτελούν τις κατεξοχήν προφανείς επιλογές. Αυτή η προοπτική αποτελεί επίσης μέρος μίας στρατηγικής για την αύξηση της συμμετοχής στον πολιτισμό. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία τόσο στη δημιουργία τέχνης σε δημόσιους χώρους όσο και στην οργάνωση συγκεκριμένων γεγονότων σε δημόσιους χώρους και τελικά αυτά τα έργα θα κερδίσουν τη μεγαλύτερη προσοχή από το κοινό και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τόσο η τελετή έναρξης (Δεκέμβριος του 2006!) όσο και η τελετή λήξης θα περιλαμβάνουν κάποιον υπαίθριο εορτασμό, καθώς είναι από τα πιο επιτυχημένα έργα όσον αφορά το ενδιαφέρον του κοινού.
Κοινωνική Διάσταση
Ο αντικειμενικός στόχος της αύξησης του κοινού πολιτιστικών εκδηλώσεων στην πόλη έχει ιδιαίτερη θέση μεταξύ των γενικών στόχων του Προγράμματος (αύξηση της πρόσβασης). Οι διοργανωτές οραματίστηκαν έναν ευρύ ορισμό του πολιτισμού, προκειμένου να τελεσφορήσει η προσπάθεια να προσφέρεται «κάτι για τον καθένα». Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα υλοποιήσει έργα για παιδιά και νέους, για εθνικές μειονότητες και άτομα με αναπηρία. Ειδική έμφαση δίνεται στη δημιουργία πολιτιστικών ευκαιριών σε κοινωνικές ομάδες εκτός της δεσπόζουσας αστικής πολιτιστικής τάσης (πολιτιστική ενσωμάτωση), όπως είναι η Πρωτοβουλία Τεχνών της Πόλης (Urban Arts Initiative) και η δημιουργία ενός Κέντρου Αστικών Τεχνών αξιοποιώντας εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Ευρωπαϊκές Προοπτικές και Διάσταση
Το πρόγραμμα Sibiu Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2007 δηλώνει ότι λαμβάνεται υπόψη και δίνεται έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση των πολιτιστικών του προγραμμάτων. Αυτή η δήλωση ακολουθεί αρκετές κατευθύνσεις:
- την παρουσίαση γεγονότων που εστιάζονται στα ταλέντα των Ευρωπαίων καλλιτεχνών
- την υποστήριξη έργων σε ευρωπαϊκές πολιτιστικές συμπαραγωγές και πολιτιστικές συνεργασίες
- την ανάδειξη γνωστών πλευρών της ευρωπαϊκής ιστορίας, ταυτότητας και κληρονομιάς.
- Την ανάπτυξη ευκαιριών για τη δημιουργία ευρωπαϊκής δικτύωσης.
Η ξεχωριστή σημασία τέτοιων ευρωπαϊκών έργων και η διαχρονικότητά τους πέρα από το πολιτιστικό έτος είναι ένας μείζων στόχος για τους διοργανωτές.
4. Επικοινωνία και Προώθηση
Οι βασικοί στόχοι για το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2007 όσον αφορά την επικοινωνία και την προώθηση είναι:
- Η βελτίωση του διεθνούς προφίλ της πόλης
- Η αλλαγή της εικόνας της πόλης
- Η αύξηση του τουρισμού από το εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας
- Η αύξηση του κοινού του πολιτισμού
- Η βελτίωση της διαθεσιμότητας και της διασποράς/διάχυσης της πληροφορίας για το πρόγραμμα είναι μια βασική αποστολή, τώρα, στη διάρκεια της διαδικασίας διαμόρφωσής του.
Το Πρόγραμμα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Sibiu 2007 έχει αρκετές προτεραιότητες ως προς την επικοινωνία:
- Την προώθηση της εικόνας της πόλης
- Την προώθηση της ιδέας της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας
- Την προώθηση του πολιτιστικού προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας
Οι στρατηγικές επικοινωνίας επιχειρούν να εστιάσουν στο εξής κοινό – στόχο:
Κοινά σε προτεραιότητα ανάλογα με την τοποθεσία
Η προτεραιότητα στα κοινά-στόχος θα δοθεί εξίσου:
- στον τοπικό πληθυσμό
- το εθνικό κοινό
- το ευρωπαϊκό και διεθνές κοινό
Κοινά σε προτεραιότητα ανάλογα με την κοινωνική ομάδα
- Διαμορφωτές κοινής γνώμης και επαγγελματίες του πολιτισμού είναι η υψηλότερη προτεραιότητα, ακολουθούμενοι από
- Πολιτικούς, νέους ανθρώπους και παιδιά, και στη συνέχεια
- Ηλικιωμένους, εθνικές μειονότητες και άτομα με αναπηρία
5. Νέα Τουριστική Αντίληψη για το 2007-02-25
Οι διοργανωτές πιστεύουν ότι την πλειονότητα των επισκεπτών θα προσελκύσουν περισσότερο, κατ’αναλογία, τα υπαίθρια δρώμενα. Επίσης, ένας αριθμός πολύ εμπορικών εκδηλώσεων θα μπορούσαν να προσελκύσουν πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, ωστόσο το μεγάλο κόστος ορισμένων εκδηλώσεων θέτει σε αμφισβήτηση τη σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας ως προς την δυνατότητά τους για την προώθηση του τουρισμού. Είναι σαφές, επίσης, ότι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης θα προσελκύσει ένα «πολιτιστικό» κοινό, το οποίο παραμένει στο σύνολό του επαγγελματικό, μεσοαστικό και υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Κι ενώ αυτό θα μπορούσε να είναι πλεονέκτημα για την πόλη – με τη δημιουργία ενός πολιτιστικού προφίλ και την προσέλκυση πολιτιστικών επισκεπτών με μεγάλη αγοραστική δύναμη- έχει και ορισμένες συνέπειες σε θέματα που σχετίζονται με το κοινωνικό κομμάτι. Παρ όλα αυτά πρέπει να γίνουν μείζονες αλλαγές στo συνολικό σχεδιασμό και στις υποδομές, ώστε να βελτιωθεί η τουριστική πρόσβαση, να υποστηριχθεί το πολιτιστικό πρόγραμμα και να δημιουργηθεί οικονομικό ρεύμα. Οι διοργανωτές θα αναπτύξουν ένα σχέδιο – πλαίσιο για τον τουρισμό με στόχο:
- την προώθηση υψηλής ποιότητας, οικολογικά ορθών τουριστικών εμπειριών στο Sibiu και τη γύρω περιοχή,
- τη μεγιστοποίηση της ικανοποίησης. Οι τουρίστες πρέπει να απολαύσουν την διαμονή τους εδώ, να μείνουν τόσο ικανοποιημένοι με την εμπειρία τους, ώστε να είναι πρόθυμοι να μιλήσουν και σε άλλους για την πόλη. Πρόθεσή μας είναι να ενσωματώσουμε το τουριστικό μας προϊόν σε μία συνολική θεώρηση και να τη συνδέσουμε με ένα δίκτυο περιφερειακών υπηρεσιών που λειτουργεί με βάση υψηλά πρότυπα.
- Την εντατικοποίηση του τουριστικού μας μάρκετινγκ. Σ’αυτό το κομμάτι οι δραστηριότητες θα περιλαμβάνουν:
1. την προώθηση του ιστορικού κέντρου της πόλης μας
2. εύκολη πρόσβαση στα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος και τα μνημεία της περιοχής
3. την προώθηση και επανενσωμάτωση στην τουριστική αγορά του ορεινού παραθεριστικού κέντρου στο Paltinis (που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη)
4. το σχεδιασμό και την οργάνωση τοπικών, περιφερειακών, δια-περιφερειακών, εθνικών και διεθνών γεγονότων
5. την ανάπτυξη ενός κλάδου γαστρονομίας και φιλοξενίας υψηλής ποιότητας, εμπλουτισμένων από μία ελκυστική ατζέντα πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων
6. την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού: θρησκευτικού, επιστημονικού και πολιτιστικού, οι οποίες θα μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα τις τοπικές και περιφερειακές συνθήκες.
6. Νέοι Ορίζοντες μετά το 2007
Μία από τις βασικές αρχές της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Sibiu 2007 είναι η διαχρονικότητα του προγράμματος, που θα εξασφαλίζει ότι τα βραχυπρόθεσμα οφέλη θα παραμείνουν και σε βάθος χρόνου. Το ερώτημα είναι: αφού ωφεληθούμε από ένα σύνθετο πρόγραμμα διάρκειας ενός έτους, οι επιδράσεις θα διαρκέσουν για αρκετό χρονικό διάστημα μετά το 2007; Η απάντηση είναι ναι και υπάρχουν πολλά επιχειρήματα γι αυτό. Παραθέτουμε μόνο μερικά από αυτά.
- Ακόμη και αν μερικές από τις εκδηλώσεις του προγράμματος είναι οικείες στους κατοίκους του Sibiu / Hermannstadt, θα επανεισαχθούν σε ένα νέο πλαίσιο, αυτό της πολιτιστικής συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικούς οργανισμούς, ή ως διασυνοριακές εκδηλώσεις.
- Η άσκηση μίας πιο εξωστρεφούς, ολοκληρωμένης πολιτιστικής διαχείρισης θα οδηγήσει στη διαμόρφωση μιας πιο σύνθετης πολιτιστικής πραγματικότητας στο Sibiu, ενώ θα εξερευνηθούν «λεωφόροι» συνεργασίας μεταξύ επαγγελματιών από διαφορετικές κουλτούρες, με αποτέλεσμα να υποδεικνύονται νέοι παροχείς πολιτισμού οι οποίοι πριν δεν είχαν αναγνωριστεί.
- Οι ανθρώπινες σχέσεις που ήδη από την φάση προετοιμασίας του προγράμματος άρχισαν να συνδέουν ανθρώπους από διαφορετικές πόλεις και χώρες θα είναι οπωσδήποτε ένα όφελος σε πνευματικό επίπεδο. Αυτοί οι δεσμοί θα μικρύνουν ακόμη περισσότερο τις αποστάσεις στην ενωμένη Ευρώπη.
- Η τοπική, εθνική και ευρωπαϊκή έκθεση και κάλυψη του προγράμματος του 2007 θα ενισχύσει τον πολιτιστικό τουρισμό και θα προσελκύσει επισκέπτες και συμμετέχοντες σε φεστιβάλ που θα διοργανωθούν στο μέλλον.
- Η επέκταση των δυτικών πολιτιστικών δρομολογίων προς τη Ρουμανία και το Sibiu θα φέρει τα τοπικά τουριστικά στάνταρντς πιο κοντά στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.
- Ο τίτλος της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας θα λειτουργήσει εκ μέρους του Sibiu ως καλές συστάσεις για εν δυνάμει τουρίστες και επενδυτές. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα έχει σημαντική επίδραση στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής του Sibiu, επιταχύνοντας την κοινωνική διαδικασία της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι βελτιώσεις που θα γίνουν στις υποδομές, τις τουριστικές και πολιτιστικές εγκαταστάσεις θα διαρκέσουν για δεκαετίες ως ένα χειροπιαστό όφελος για την πόλη.
Ως συμπέρασμα, το πρόγραμμα του Sibiu θα έχει τα εξής μακροπρόθεσμα οφέλη:
- η πόλη θα γίνει ένας καλύτερος τόπος για να ζει κανείς, ένας πιο ενδιαφέρον τόπος για να επισκεφθεί κανείς, να δουλέψει και να επενδύσει,
- η επέκταση των υποδομών και η ανανέωση των πολιτιστικών εγκαταστάσεων θα βελτιώσουν τη ζωή της πόλης
- οι καλλιτέχνες και οι μάνατζερ με μεγαλύτερη εμπειρία θα προσθέσουν ορμή στην πολιτιστική ζωή της πόλης,
- θα επιτευχθεί μία θετική αλλαγή στην εικόνα του Sibiu / Hermanennstadt και της Ρουμανίας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου