ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ- Η πορεία αναζήτησης του μυθικού ΣΒΑΝΕΤΙ

Θα ξεκινήσω αυτό το οδοιπορικό προς και μέσα στις άγριες ομορφιές του Καυκάσου, αναζητώντας το μυθικό Σβανέτι, αφού προηγουμένως δώσω κάποιες εξηγήσεις για πράγματα, που μπορεί να παρεξηγηθούν, από τον ίδιο –τον αναγκαστικά- πολιτικό τους χαρακτήρα.

Στην Γεωργία, όπως σε όλες τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, υπάρχει ένα ισχυρό αντιρωσικό κλίμα, καθώς ηθελημένα ή αθέλητα, η σημερινή Ρωσία συνδέεται με το κομουνιστικό καθεστώς, στο οποίο φορτώνονται όλες οι αμαρτίες του παρελθόντος και τα προβλήματα του παρόντος.

Και ταυτόχρονα μια φιλοαμερικανική σχεδόν υστερία, αφού στην σημερινή μοναδική υπερδύναμη στηρίζουν τις ελπίδες τους για το ξεπέρασμα της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Θα πρόσθετα και κοινωνικής και πολιτικής, με βάση τα όσα συμβαίνουν στις χώρες αυτές, αλλά τότε θα ξέφευγα εντελώς από την πορεία μου.

Στην Τιφλίδα λοιπόν, λίγο πριν αναχωρήσουμε για το άγνωστο επισκεφτήκαμε μια αγορά σκεπαστή, που επεκτείνεται και στα γύρω πεζοδρόμια και πάρκα, όπου κανείς μπορεί να βρει αυτό που βρίσκει σε ανάλογες υπαίθριες αγορές στο Παρίσι, και στην Ρώμη, ένα ατέλειωτο παζάρι δηλαδή αντικών αμφιβόλου εποχής, παλιά βιβλία και άλλα χρηστικά αντικείμενα της καθημερινής ζωής.

Σ αυτό το παζάρι βρήκα και αγόρασα ένα πορτρέτο του Στάλιν. Εξαιρετικής τέχνης, από εκείνα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, που απεικονίζει τον Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τσουκασβίλι , ως τον φωτεινό και γλυκύ «πατέρα» της Σοβιετικής Ένωσης.

Ο πωλητής το ξεφορτώθηκε με ανακούφιση, αφού δεν περίμενε πως υπάρχει στον κόσμο όλο, κάποιος που να ενδιαφέρεται να έχει στο σπίτι του την προσωπογραφία του άνθρωπου, που οι κατοπινές αποκαλύψεις του Κρούστσεφ και οι έρευνες, του απέδωσαν φοβερά μαζικά εγκλήματα.

Έλα όμως που ένας συλλέκτης, έχει διαφορετικές προσεγγίσεις στα ζητήματα αυτά;

Τέλος πάντων η αναφορά μου στο περιστατικό έγινε, γιατί τα πράγματα είχαν και συνέχεια.

Και αυτό γιατί επιδιώκοντας να περιορίσουμε κάπως την μεγάλη απόσταση από την Τιφλίδα στο Σβανέτι, αποδεχτήκαμε με χαρά την φιλοξενία του Αρχιεπισκόπου του Γκόρι, σε απόσταση 1,5 ώρας από την Τιφλίδα προς το Σβανέτι. Και έτσι αργά το βράδυ της Κυριακής εγκαταλείψαμε την υπόλοιπη συνοδεία- είχε τελειώσει άλλωστε και το επίσημο πρόγραμμα της παρουσίας μας εκεί- και ξεκινήσαμε για το Γκόρι με οδηγό τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο, που με λίγα ελληνικά του κατάφερνε να έχει κάποιον διάλογο μαζί μας.

Η έκπληξη μας περίμενε στην κεντρική πλατεία του Γκόρι, που φτάσαμε αργά την νύχτα, λίγο ξαφνιασμένοι για του τεράστιους δρόμους μιας επαρχιακής πόλης των 75.000 κατοίκων.

Μπροστά από ένα κατάφωτο δημόσιο κτίριο νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, υψωνόταν ένας γιγαντιαίος οριχάλκινος Στάλιν πάνω σε ένα βάθρο παρελάσεων, ύψους τριων ορόφων τουλάχιστον, από μαύρο μάρμαρο. Το Γκόρι βλέπετε είναι η γενέτειρα του Γεωργιανού Ιωσήφ Στάλιν και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το μοναδικό απομένων μνημείο για τον Στάλιν σε ολόκληρο τον κόσμο, βρίσκεται εκεί. Και όχι μόνο αυτό. Λίγο μακρύτερα σε ένα ιδιόρρυθμο κτίριο με χαρακτηριστικά μεσαιωνικού πύργου, βρίσκεται και λειτουργεί καθημερινά ένα Μουσείο, αφιερωμένο στην ιστορία και τα προσωπικά εντικείμενα της καθημερινής του ζωής.

Την άλλη ημέρα όμως το πρωϊ διαπιστώσαμε με τα μάτια μας τις συνέπειες της κατάρρευσης του σοβιετικού καθεστώτος και την κληρονομιά του, από την οποία η Γεωργία πολύ δύσκολα και πολύ αργά, θα καταφέρει να ξεφύγει.
Το σύνολο των εργοστασίων της περιοχής, παραμένουν κλειστά. Τίποτε δεν λειτουργεί από εκείνα τα γιγαντιαία βιομηχανικά συγκροτήματα, που χάνονται στο βάθος του ορίζοντα, με τα οποία ο Στάλιν είχε προικοδοτήσει την γενέτειρά του. Και όχι μόνο αυτό. Στην περίοδο του κεντρικού οικονομικού προγραμματισμού, καταστράφηκαν οι καλλιέργειες των αμπελιών, που παρήγαγαν ένα φημισμένο κρασί, και ξηλώθηκαν όλες οι φυτείες μήλων, επίσης πολύ γνωστών. Σήμερα η πόλη επιβιώνει, όπως και όλη η Γεωργία άλλωστε, από τα εμβάσματα, που στέλνουν οι αυτοεξόριστοι στο εξωτερικό Γεωργιανοί. Κάθε σπίτι έχει έξω από τα σύνορα της χώρας, ένα έως δύο μέλη της, που δουλεύουν και επιτρέπουν την υπόλοιπη οικογένεια να επιβιώσει.


Αυτήν την εικόνα της καταστραμμένης βιομηχανίας, τα καταρρέοντα μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα, θα βλέπαμε και στην συνέχεια, στις πόλεις που θα συναντούσαμε όπως στο Ζεσταφόνι με την κατεστραμμένη χαλυβουργία, ή το Κουταϊσι με την πρώην αυτοκινητοβιομηχανία, που τώρα κείτεται σε ερείπια..

Και όχι μόνο στην βιομηχανία, αλλά και στην μικρότερη βιοτεχνία, και στις μικρές επιχειρήσεις, που απασχολούν 5-10 άτομα.
Το μόνο "ζωντανό" τμήμα τους, τα γιγαντιαία πανώ με το κατόρθωμα του ...Γκαγκάριν!...
Η Γεωργία χρειάζεται επειγόντως έναν νέο κεντρικό οικονομικό σχεδιασμό εξ αρχής, πολλά κεφάλαια και επενδύσεις. Οι προσδοκίες τους –τουλάχιστον την επίσημης ηγεσίας της χώρας- στηρίζονται στην Αμερική.

Γιγαντοαφίσες στους δρόμους δείχνουν τον Πρόεδρο της χώρας Μιχαήλ Σαακασβίλι, αγκαλιά με τον Πρόεδρο Μπους, ενώ στην είσοδο της Τιφλίδας από το Αεροδρόμιο, μια τεράστια πινακίδα μας ενημερώνει πως κινούμαστε στην λεωφόρο “PRESIDENT GEORGE BUSH STREET”.
Το αντιρωσικό κλίμα, διάχυτο παντού, δικαιολογείται και από την γνωστή ιστορία της Απχαζίας, την οποία κατέχουν οι Ρώσοι, την μοίρα της οποίας συνδέουν τώρα με τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο..

Μόνη νηφάλια στάση , αυτή του Πατριάρχη Ηλία, ο οποίος στον χώρο της εκκλησίας, κρατά μια εφεκτική στάση απέναντι στις πιέσεις που δέχεται να απομακρύνει, να ξηλώσει από τις εκκλησίες, κάθε τι που θυμίζει την ρωσική τέχνη, σε τοιχογραφίες και εικόνες, να απαιτήσει την επιστροφή των κειμηλίων, των λαμπρών έργων Γεωργιανής θρησκευτικής τέχνης, που βρίσκονται στα Μουσεία της Μόσχας και της Πετρούπολης. Συνιστά υπομονή και ψυχραιμία.

Κλείνω την παρένθεση αυτήν. Είπα αρκετά. Θα τα βρούμε όμως και πάλι μπροστά μας, αφού τα χρόνια της Σοβιετικής κυριαρχίας στην Γεωργία, άφησαν βαθιά ίχνη, όχι μόνο στην οικονομία και το περιβάλλον, αλλά επηρέασαν και την ζωή, τις αντιλήψεις, την νοοτροπία των ανθρώπων.

Μετά από τέσσερις ώρες συνεχούς οδήγησης και σχεδόν στην είσοδο της τεράστιας οροσειράς του Καυκάσου, εκεί όπου αρχίζει ο δαίδαλος στα φαράγγια και η άνοδος , βρεθήκαμε μπροστά στην πρώτη έκπληξη, που επιβεβαίωνε την κρίση στην Απχαζία.

Ένα μπλόκο των Ηνωμένων Εθνών μας έκλεισε τον δρόμο.!..
Στρατιώτες, Ρώσοι, Τούρκοι, Αρμένιοι, Αζερμπαϊτζανοί και Γεωργιανοί, ελέγχουν κάθε αυτοκίνητο που επιχειρεί να πλησιάσει την περιοχή του Σβανέτι...

Ελέγχουν το ενδεχόμενο παράνομης εισαγωγής όπλων στην περιοχή.
Περάσαμε το μπλόκο σχεδόν ανώδυνα, την στιγμή που οι πρώτες ψιχάλες και οι άνεμοι έκαναν την εμφάνισή τους.

Επέρχονταν η φοβερότερη καταιγίδα, που συνάντησα ποτέ στην ζωή μου και εν μέσω αυτής έπρεπε να συνεχίσουμε για άλλες εξη ακόμη ώρες μέσα στην νύχτα την περιπέτεια αναζήτησης της Μέστια, της πρωτεύουσας της περιοχής, όπου μας περίμενε ο επίσκοπος, ανηφορίζοντας συνεχώς και διεισδύοντας όλο και περισσότερο στα βάθη του Καυκάσου...