Ο ΚΥΒΟΣ ΕΡΡΙΦΘΗ : Το θεσμικό πλαίσιο των κρατικών σκηνών αλλάζει.

Οι εξελίξεις στην Εθνική Λυρική Σκηνή, όσο δυσάρεστες κι αν είναι- κυρίως με τον τρόπο που προέκυψαν- συνδέονται με καίρια ζητήματα της θεσμικής οργάνωσης των μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών της χώρας.
Και συνεπώς η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί να είναι ούτε πυροσβεστική, ούτε πρόχειρη, ούτε απλώς συμβιβαστική.

Ο ρόλος των προσώπων και δη των προσωπικοτήτων της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής ζωής, που έχουν πίσω τους ένα σημαντικό και αδιαμφισβήτητο έργο, είναι κρίσιμος και πρωταρχικός.

Στην Ελλάδα βέβαια η πολιτική επιλογή να θεσμοθετηθεί η κυρίαρχη παρουσία τους στις θέσεις κλειδιά των πολιτιστικών οργανισμών, προέκυψε στις αρχές της δεκαετίας του 90 όταν πλέον το ισχύον σύστημα των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, κρίθηκε ξεπερασμένο ακόμη και για την δομή και την οργάνωση της συνόλου δημόσιας διοίκησης και του λεγόμενου «ευρύτερου δημόσιου τομέα».

Σημαντικός όμως ήταν και ο ρόλος του Θάνου Μικρούτσικου, ο οποίος ήρθε στην πολιτική ζωή και στο κρίσιμο πόστο του Υπουργείου Πολιτισμού, με το φωτοστέφανο του πετυχημένου καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ Πάτρας ( αλήθεια ποιος τα θυμάται τώρα αυτά;)

Πιστεύω πως ακριβώς η εμπειρία του εκεί τον ώθησε να προχωρήσει όχι απλώς στην αλλαγή του νομικού χαρακτήρα των κρατικών πολιτιστικών οργανισμών, αλλά κυρίως στην πλήρη ανατροπή των όσων ίσχυαν στο εσωτερικό τους και κυρίως στην κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Διοικ. Συμβουλίου και Καλλιτεχνικού Διευθυντή επί περισσότερο από 50 χρόνια.

Η νέα θεσμική πραγματικότητα όμως διαμορφώθηκε μέσα στους κόλπους μιας απίστευτης συναλλαγής, στο περιθώριο των συζητήσεων στην Βουλή, όταν το πανίσχυρο τότε ΣΕΗ έλαβε ως «δώρο» τα 100 υποχρεωτικά συμβόλαια ηθοποιών στις κρατικές σκηνές και οι πρωταγωνιστές των συζητήσεων (Κούρκουλος- Χρονόπουλος-Παπαβασιλείου) την απόλυτη κυριαρχία των καλλιτεχνικών Διευθυντών.

Καταργήθηκε τότε και ο θεσμός της καλλιτεχνικής Επιτροπής, που μπορούσε να εμπλουτίζει τις επιλογές και να υποβοηθά τον Καλ. Διευθυντή και διαμορφώθηκε ένα σχήμα ρυθμίσεων μεταξύ Διοικ. Συμβουλίου και Καλ. Διεθυντή, ανάπηρο, παράλογο, αντιφατικό.

Αυτές οι ρυθμίσεις στάθηκαν συχνά η αιτία προβλημάτων και δεινών.

Η απόλυτη εξουσία στον Καλ. Διευθυντή, είναι η σημερινή διεθνής πραγματικότητα. Η αχίλλειος πτέρνα του συστήματος αυτού, είναι βέβαια η επιλογή του προσώπου, αλλά και η δυνατότητα επιλογής μεταξύ πολλών.

Όταν βέβαια μια χώρα κυριαρχείται από την πελατειακή λογική, από προσωπικές σκοπιμότητες, όταν γενικά η πολιτική βρίσκεται σε κρίση, τότε αυτές οι επιλογές, που δεν παίρνουν υπ όψιν αντικειμενικά κριτήρια δυνατοτήτων, γνώσεων, αξιοσύνης, οδηγούν αναπόφευκτα σε αδιέξοδα.

Για να ξαναγυρίσω στην αρχή του Σημειώματος.

Δεν ξέρω πως θα «κλείσει» η περιπέτεια της Λυρικής.

Πιστεύω όμως πως με ένα δραματικό έστω τρόπο τέθηκε και πάλι στο τραπέζι η ανάγκη να ξεκινήσει ένας σοβαρός διάλογος γύρω από τα ζητήματα του θεσμικού πλαισίου, που ασφαλώς δεν περιορίζονται στα της κατανομής των αρμοδιοτήτων των οργάνων διοίκησης.

Υ.Γ.

Η Θεσσαλονίκη δείχνει μια ανεξήγητη «αδιαφορία» γύρω από όσα προέκυψαν στην Λυρική Σκηνή. Στον σημερινό τύπο είδα μόνο ένα μονόστηλο 6 σειρών...

Αλήθεια πιστεύουμε πως το θέμα δεν μας αφορά; Αλήθεια θεωρούμε ότι το τί συμβαίνει στην Λυρική Σκηνή είναι αποκλειστικά και μόνο υπόθεση των «Αθηναίων»;

Y.Γ 2

Είχα τελειώσει το σημείωμα αυτό όταν στην Ελευθεροτυπία διάβασα την συνέντευξη του Οδυσσέα Κυριακόπουλου, καθώς και μια σχετική με τις εξελίξεις στην Λυρική δήλωση του Υπουργού Πολιτισμού.
Συμπέρασμα 1ο : H ανακοίνωση του Δ.Σ. της Λυρικής μοιάζει να έχει προσυμφωνηθεί με τον υπουργό Πολιτισμού.

Συμπέρασμα 2ο : Η δήλωσή του Γ. Βουλγαράκη ότι «ο διαχωρισμός των διοικητικών αρμοδιοτήτων θα προχωρήσει. Ένας καλλιτεχνικός διευθυντής δεν είναι απαραίτητο να μπορεί να κάνει και τον μάνατζερ», δηλώνει την ξεκάθαρη βούλησή του για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Αλλά τότε το θέμα μας ενδιαφέρει και μας ενδιαφέρει άμεσα, αφού η τυχόν αλλαγή θα συμπεριλάβει και το ΚΘΒΕ.

Είναι έτοιμη η πόλη, τα στελέχη του ΚΘΒΕ, οι άνθρωποι του πολιτισμού γενικότερα να ασχοληθούν με νηφαλιότητα με το κρίσιμο αυτό ζήτημα;

Θα πάρει κάποιος την πρωτοβουλία για ένα δημόσιο, υπεύθυνο και δημιουργικό διάλογο;