ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΠΥΡΓΟΥ,ή μήπως ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΣΙΓΑΡΙΔΑ;

Την Άνοιξη λοιπόν παραδίδεται στους Θεσσαλονίκης η «νέα πλατεία» του Λευκού Πύργου, καθώς φαίνεται ότι ολοκληρώνονται τα έργα που εκτελεί εκεί ο Δήμος.

Έχω παρακολουθήσει σχεδόν από την «γέννησή» της αυτήν την αρχιτεκτονική ιδέα , και την αντίστοιχη μελέτη «διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του Λευκού Πύργου», γύρω από την οποία εκτυλίχθηκαν οι γνωστές αντιπαραθέσεις, οι διαφωνίες, οι καταγγελίες, οι διακοπές εργασιών, ο επανασχεδιασμός, κυρίως όσον αφορά το «περιτείχισμα», και η σταδιακή, έστω μετ εμποδίων, πλήρης αλλαγή της πλατείας.

Πρόκειται για μια δεκαετία και ίσως περισσότερο, η οποία στην κατάληξή της απέδειξε για άλλη μια φορά, την θλιβερή πραγματικότητα της πόλης, την αδράνεια της κοινωνίας, και την επικράτηση ακόμη και των πιο ακραίων λύσεων στα προβλήματα της πόλης!...


Εδώ βέβαια έχουν τεθεί τα κλασσικά ερωτήματα κατά τον επανασχεδιασμό των ιστορικών σημείων μιας πόλης, όπως είναι η Πλατεία του Λευκού Πύργου, η επιλογή των λύσεων εκείνων, που μπορούν να διατηρούν την μνήμη, την παράδοση, τα ιστορικά χαρακτηριστικά, ενώ ταυτόχρονα θα εξυπηρετούν τις σύγχρονες ανάγκες.

Δεν είμαι ειδικός, δεν έχω ούτε τις γνώσεις, ούτε την εμπειρία, για το τι κυριαρχεί, τι ισχύει, τι τέλος πάντων θεωρείται κοινά αποδεκτό, αλλά και επιστημονικά παραδεδεγμένο στις περιπτώσεις αυτές.

Γνωρίζω όμως πολύ καλά ότι στην πόλη αυτήν ζουν ακόμη πολίτες, που έζησαν τις τελευταίες δεκαετίες μιας ζωντανής πλατείας, με τα υπολείμματα του περίφημου Κήπου του Λευκού Πύργου.

Και ασφαλώς υπάρχουν εικόνες από την τελευταίες δεκαετίες της Οθωμανικής κυριαρχίας, από την κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, από τις περιγραφές, από τις φωτογραφίες τις εκατοντάδες Καρτ-ποστάλ, τα σχέδια, τις γκραβούρες, που είχαν κατακλύσει την Ευρώπη λόγω της παρουσίας εδώ της Στρατιάς της Ανατολής.
Πρόλαβα τις θερινές παραστάσεις των βαριετέ στο πίσω μέρος του λαμπρού εκείνου Θεάτρου του Λευκού Πύργου, όταν κυριαρχούσε το μπρίο της Μαίρης Σωϊδου

Και έχω κυριολεκτικά απολαύσει κείμενα του Χρήστου Ζαφείρη, του Γιώργου Αναστασιάδη του Βαγγέλη Χεκίμογλου, αλλά και ξένων περιηγητών, συγγραφέων, ανταποκριτών, για τον «Κήπο του Λευκού Πύργου» το κέντρο της κοινωνικής και καλλιτεχνικής ζωής της Θεσσαλονίκης για δεκαετίες.

Και φυσικά απολαμβάνω στις φωτογραφίες και τις Καρτ-ποστάλ της εποχής, την χαμένη, οριστικά πλέον, εικόνα εκείνου του «κήπου», αλλά και της νεώτερης «Πλατείας», που συνδέθηκε με την ζωή της πόλης στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια.

Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Μήπως είναι λόγια ενός αμετανόητου ρομαντικού, ενός «κολλημένου» στο παρελθόν, που δεν βλέπει τις αλλαγές, δεν αναγνωρίζει τις σύγχρονες ανάγκες

Νομίζω πως όχι.
Επειδή πράγματι αποδέχομαι και συχνά υποστηρίζω τις τολμηρές αλλαγές, που επιχειρούν να διαμορφώσουν καλύτερους όρους στην καθημερινότα των ανθρώπων, που αποδέχομαι τις αναγκαιότητες κάποιων λύσεων, μέσα σε ένα σύνθετο και σκληρό περιβάλλον της σύγχρονης Θεσσαλονίκης.
Αλλά ποιος θα προστατέψει την πόλη από τις εξοργιστικές εγωιστικές αυθαιρεσίες, τα πείσματα, την επιβολή των μηχανισμών, των μέσων και ενδιάμεσων;

Θυμούμαι πολύ καλά τα «χίλια κύματα» μέσα από τα οποία πέρασε η αρχική μελέτη της Κατερίνας Τσιγαρίδα, λόγω των πολλών και ισχυρών αντιρρήσεων, που διατυπώθηκαν στις λύσεις και την αισθητική που περιλάμβανε.

Τον σκληρό αγώνα του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου να τροποποιηθούν σημαντικά πολλές από τις προτεινόμενες λύσεις.

Την ικανότητα όμως και εκείνων που την προωθούσαν.
Και την πόλη στο σύνολό της και με τους αρμόδιους φορείς της απόντες, αδιάφορους, ωσάν να μην τους αφορούσε.

Όταν οι ίδιοι αυτοί και αρκετοί επώνυμοι, κινούσαν γη και ουρανό για άλλες λύσεις σε άλλα παρόμοια ζητήματα, κινητοποιούσαν τα Μέσα, οργάνωναν συνεντεύξεις τύπου, προσέφευγαν στην Δικαιοσύνη….

Και μόνο όταν αποκαλύφθηκε το «περιτείχισμα» κατά την εξέλιξη των έργων και επιχειρήθηκε η εξαφάνισή του, κινήθηκαν κάποιοι, κυρίως οι αρχαιολόγοι και πέτυχαν την ενσωμάτωσή του στο εκτελούμενο έργο ως «μνήμη» ορατή και επισκέψιμη.

Τίποτε δεν έγινε όταν από την νέα Πλατεία εξαφανίστηκαν ακόμη και τα απλά «παγκάκια», όπου λογικά και συχνά αναγκαστικά κάποιοι θα μπορούσαν να καθίσουν κάτω από την σκιά του Λευκού Πύργου, είτε αναπολώντας, το παρελθόν της πλατείας, είτε απολαμβάνοντας το νέο περιβάλλον της πλατείας.

Και ύστερα ήρθε και η βαρύτατη προσβολή της αισθητικής, της ιστορίας, της ,μνήμης της πόλης, και η εξοργιστικά εγωιστική ‘Σφραγίδα» που αλλάζει τα πάντα στην πλατεία και επιβάλλει μια νέα εικόνα άγνωστη, ακατανόητη, που με τον όγκο και την έκταση της κοροϊδεύει κυριολεκτικά το Ιστορικό μνημείο, το «Σήμα κατατεθέν»της Θεσσαλονίκης.
Διάβασα κάπου πως δόθηκε ως εξήγηση αυτού του τερατουργήματος η απάντηση πως τάχα πρόκειται για μια «αναπαράσταση του ίχνους» του αρχαίου τείχους, που κατέβαινε από την Φιλικής Εταιρίας.

Είναι δυνατόν;
Το αρχαίο τείχος κατέληγε στο «περιτείχισμα» και όπως μπορούμε πια να δούμε το «ίχνος» του περιτειχίσματος σώθηκε –ευτυχώς- και θα υπάρχει εκεί, για να συγκρίνεται και να προβάλει την προκλητική αυθαιρεσία

Έχω ακούσει το Δήμαρχο να αποκαλύπτει δημόσια, πως το σχέδιο αυτό εγκρίθηκε από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, και ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης και έφριξα κυριολεκτικά:

Είναι αυτό που συχνά λέμε:

Ποιος θα μας προστατέψει από τους θεσμικούς φύλακες και προστάτες της πόλης, της ιστορίας της, της μνήμης της μια αυτονόητη απλή αισθητική τέλος πάντων…

Θα τελειώσω αυτό το Σημείωμα με μία πρόταση και μία ευχή :

Να μετονομαστεί η «νέα» πλατεία, και από Πλατεία Λευκού Πύργου να γίνει «πλατεία Κατερίνας Τσιγαρίδα»….

Να βρεθεί κάποια στιγμή εκείνος ο τολμηρός αρμόδιος, που θα πετάξει ως μπάζα στην θάλασσα, όλο αυτό το αυθάδες συγκρότημα, στέλνοντας έτσι ένα εύγλωττο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση…