URBAN CHANGES : Ερωτήσεις-πρόκληση σε γνωστούς αρχιτέκτονες της πόλης από την "parallaxis". Και οι ενδιαφέρουσες απαντήσεις.

Ο Γιώργος Τούλας, ο εμπνευσμένος εκδότης της Παράλλαξης, γράφει στο τελευταίο τεύχος του λαμπρού, υψηλής αισθητικής – και γοητευτικού- αυτού περιοδικού τα εξής σχετικά με τους λόγους, που τον ώθησαν να το «αφιερώσει» στους αρχιτέκτονες, τα ενδιαφέροντα κτίρια, τις όμορφες και άσχημες αλλαγές, το μέλλον της Θεσσαλονίκης.
Από την ανάγνωσή του θα γίνει φαντάζομαι εύκολα κατανοητό γιατί αφιερώνω και εγώ το Σημείωμα αυτό, σε μια από τις ενότητές του:

«Το πολυσέλιδο αρχιτεκτονικό αφιέρωμα που ακολουθεί, το σκεφτόμασταν καιρό. Προσπαθήσαμε ψύχραιμα να κατανοήσουμε πως σκέφτονται οι αρχιτέκτονες αυτής της πόλης, πως σκέφτονται αυτοί που τη σχεδιάζουν και την υλοποιούν, να διερευνήσουμε το που πάει και το που θα μπορούσε να πάει. Αλλά και να αναδείξουμε όσους με το έργο τους ξεχωρίζουν σε ένα βαλτωμένο σκηνικό. Βαλτωμένο εξ αιτίας της δημόσιας αδιαφορίας. Που μας αφορά και μας. Γιατί αν όλοι εμείς συναινούμε στην απαξίωση του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου που ζούμε, χτίζονται τέρατα και αποδεχόμενοι να ζούμε σε μια άναρχη και αδιάφορη πόλη, τότε κι εκείνοι που τη σχεδιάζουν έτσι, βρίσκουν το πάτημα. Το αφιέρωμα είναι η αρχή. Θα επανέλθουμε σε δυο μήνες, μετά το δημόσιο χώρο, με τον ιδιωτικό. Ελπίζουμε από δω να ξεκινήσουμε μια δημόσια συζήτηση που κάπου να βγάλει».

Ανθολογώ λοιπόν ενδιαφέρουσες – για μένα- απαντήσεις σε κάποια από τα 12 ερωτήματα που τέθηκαν σε δεκατρείς αρχιτέκτονες, επιλέγοντας για τον καθένα μία μόνο ερώτηση-απάντηση:

Ο Άρις Γεωργίου, απαντά στην ερώτηση: «Τα βασικά στοιχεία της ιδανικής πόλης»

«Μια γρηγορούσα κοινωνική ευαισθησία κσαι ιστορική συνείδηση, η συναίσθηση του συμμετέχειν σε ένα ιστορικό γίγνεσθαι μεγάληςε διάρκειας, πολύ μεγαλύτε4ρης από ότι της ίδιας της δικής μας ζωής, η αίσθηση του κατάγεσθαι από ένα παρελθόν και της υπεύθυνης συμμετοχής στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος, είτε σε επίπεδο αρχόντων είτε σε επίπεδο «αρχομένων», είναι προϋποθέσεις προορισμένες να συμβάλλουν σε μια ιδανική πόλη που είναι έτσι κι αλλιώς πολύ δύσκολο να υπάρξει. Η καλαισθησία από μόνη της δε θα αρκούσε».

Ο Αναστάσιος Κωτσιόπουλος στην ερώτηση:
«Αγαπημένο αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό της Θεσσαλονίκης;"

Απαντά: «Το ανάγλυφο του τοπίου, η ομίχλη, το θαλάσσιο μέτωπο, η ανάγνωση της ιστορίας όπου διασώζεται και η θέα της δύσης».

Οι Πέτρος Μακρίδης-Ελεάνα Μακρίδου- Θοδωρής Μακρίδης απαντούν στην ερώτηση: «Τι λείπει από την Θεσσαλονίκη ώστε να ανταποκρίνεται στα στάνταρ μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης;»

«Η απουσία γενικότερου «πολιτισμού», όχι σε επίπεδο εγκαταστάσεων, αλλά σε επίπεδο συμπεριφοράς και νοοτροπίας των κατοίκων»

Οι Άκης Μπογδάνος- Βασίλης Καραλάζος (ARK TEAM) απαντούν στην ερώτηση : « Αρχιτεκτονική φιλοσοφία;»

«Ποιότητα, Ταχύτητα, Προσαρμοστικότητα, Εξυπηρέτηση, Λογικές τιμές».

Οι Πρόδρομος Νικηφορίδης - Μπερνάρ Κουόμο απαντούν στην ερώτηση: « Τι λείπει από την Θεσσαλονίκη ώστε να ανταποκρίνεται στα στάνταρ μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης;»

«Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με ζωντανό δημόσιο βίο, που πολλές ευρωπαϊκές πόλεις θα ζήλευαν. Μόνο που αυτή η ζωντάνια δεν συνδυάζεται με σχεδιασμένο και υψηλής ποιότητας δημόσιο αστικό χώρο, αν και – η πόλη- έχει τις προϋποθέσεις να τον εξασφαλίσει με στρατηγικό σχεδιασμό και αναπλάσεις, αξιοποιώντας τον ιστορικό και πολιτισμικό της πλούτο, αλλά και την σύγχρονη αρχιτεκτονική, όπως πολλές ευρωπαϊκές μητροπόλεις έχουν πετύχει».

Στην ίδια ερώτηση (παραπάνω) ο Λόης Παπαδόπουλος δένει μια διαφορετική απάντηση:

«Αν λείπει κάτι από την πόλη αυτό είναι το πολιτικό προσωπικό, μια δραστήρια και πολιτικοποιημένη ομάδα, μια συνεννόηση. Που είναι ένας άλλος τρόπος να πούμε: λείπει ένα σχέδιο. Όχι ένα σχέδιο αρχιτεκτονικό, αλλά ένα σχέδιο για την πόλη».

Η Νένη Σπάρτση (STUDIO SCHEMA) απαντά στην ερώτηση : «Αγαπημένα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της Θεσσαλονίκης;»:

«Σημεία της πόλης που νοιώθω ευχάριστα είναι το λιμάνι- ο επιβατικός σταθμός και οι αποθήκες- και η πλατεία Αριστοτέλους. Αν αναφερθώ σε συγκεκριμένο κτίριο, αυτό που είναι συνεπές και αρκετά σωστά κατασκευασμένο είναι το Βυζαντινό Μουσείο. Η Θεσσαλονίκη σώζεται από την παραλία, τη θάλασσα, και το μέγεθός της, που κάνει σχετικά εύκολη την ανθρώπινη επαφή".

Ο Πάνος Τζώνος, απαντώντας στην ερώτηση « Αρχιτεκτονική φιλοσοφία;» λέει τα εξής:

«Να μην αφήνω καμία αρχιτεκτονική φιλοσοφία να καταλήγει εις βάρος της φιλοσοφίας ζωής του έργου, δηλαδή αυτών που θα ζουν με αυτό. Τα κτίρια γίνονται πρωτίστως για να εξυπηρετούν έναν τρόπο ζωής που απαιτεί η χρήση τους και όχι για να υπηρετούν την αυτό-έκφραση του αρχιτέκτονα ή έστω της ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ. Το τέλειο βέβαια επιτυγχάνεται όταν συν-επιτυγχάνονται όλα αυτά.».

Η Κατερίνα Τσιγαρίδα απαντά στην ερώτηση « Η αρχιτεκτονική εικόνα της Θεσσαλονίκης σήμερα;» ως εξής:

«Δεν προκαλεί το παραμικρό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον η σημερινή εικόνα της Θεσσαλονίκης»

Και τώρα το αυθόρμητο ερώτημα, που γεννιέται στον καθένα, που θα διαβάσει το Σημείωμα αυτό:

Για ποιον λόγο αυτή η μεταφορά απόψεων, αυτών ειδικά των αρχιτεκτόνων;

Απαντώ λοιπόν.

Η επιλογή των αρχιτεκτόνων και των αρχιτεκτονικών γραφείων έγινε από την "Παράλλαξη", με τα κριτήρια, στα οποία αναφέρεται ο εκδότης του περιοδικού στο Editorial, τμήμα του οποίου μετέφερα στην εισαγωγή του Σημειώματος.

Κυρίως όμως γιατί τόσο τα «όμορφα» όσο και τα «άσχημα» αρχιτεκτονικά έργα σ αυτήν την πόλη, φέρνουν την υπογραφή κάποιων από αυτούς, ή κάποιων συναδέλφων τους και πάντως και χωρίς καμιά αμφιβολία, είναι καιρός να αναδειχτεί μια εξαιρετικά σημαντική πλευρά των καλών ή κακών επεμβάσεων στην πόλη.

Γιατί συνήθως για ότι ατυχές, ή και κακό συμβαίνει κατηγορούμε και δικαίως τους φορείς, τους οργανισμούς, τον Δήμο, και τα πολιτικά πρόσωπα, που τα εκπροσωπούν.

Δεν έχουν όμως λιγότερη, ή δευτερεύουσα ευθύνη και εκείνοι που σχεδιάζουν την πόλη «υπηρετώντας την αυτό- έκφραση» και μόνο, κατά την αποκαλυπτική διατύπωση του Πάνου Τζώνου.

Και φυσικά γιατί πρόκειται για σημαντικούς δημιουργούς, των οποίων η άποψη, είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι, έχει την σημασία και την βαρύτητά της.

Την «εικόνα» της σημερινής Θεσσαλονίκης, δεν συνθέτουν μόνο το δομημένο περιβάλλον, η θάλασσα, τα μνημεία, οι αγορές, αλλά και οι άνθρωποι της και κυρίως αυτοί.