Η 5η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Η μεγάλη διεθνής πολιτιστική διοργάνωση της Θεσσαλονίκης, που της οφείλουμε αναγνώριση και υποστήριξη

Αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις του Προέδρου του ΕΚΕΒΙ Πέτρου Μάρκαρη και της Διευθύντριας Κατρίν Βελισσάρη , η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, στον πέμπτο ήδη χρόνο της λειτουργίας της , αναζητά ακόμη το στίγμα της, την διεθνή παρουσία και αναγνώριση, την υποστήριξη του κοινού.

Το θεωρώ δείγμα σοβαρότητας έως και περίσκεψης, και το προτιμώ από τους πανηγυρισμούς χωρίς αντίκρισμα, από τις υπερβολές που αποπροσανατολίζουν, από την παραποίηση, ή την απόκρυψη στοιχείων και αριθμών, που συνήθως συνοδεύουν τις μεγάλες πολιτιστικές διοργανώσεις στην χώρα.

Είχαν προηγηθεί της έναρξης λειτουργίας,δηλώσεις, τόσο του Π.Μάρκαρη, όσο και της Κ. Βελισσάρη, που προοιωνίζονταν, προέβλεπαν μάλλον, το τι περίμεναν από την 5η διοργάνωση.

Του πρώτου, σχετικά με τον διεθνή χαρακτήρα της Έκθεσης και από τις δηλώσεις εκείνες κρατώ το εξής

«Πέμπτη Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης , σημαίνει η πόρτα της Ελλάδας στο βιβλίο, στις πέντε ηπείρους. Σημαίνει ότι η Ελλάδα ανοίγει για πέντε ημέρες τις πύλες της για να υποδεχθεί βιβλία από όλον τον κόσμο».
……………………………………………………………………………
«Δεν είναι μία ακόμη έκθεση , ανάμεσα σε όλες τις άλλες, αλλά μια έκθεση σε ένα γεωγραφικό χώρο. Ωστόσο αυτό το πλεονέκτημα μπορεί να αποτελέσει εν μέρει και μειονέκτημα, με την έννοια ότι η συμμετοχή ιδιαίτερα των ξένων επιβαρύνεται παραπάνω, σε μια εποχή, που το βιβλίο περνάει και αυτό οικονομικές δυσκολίες».

Και της Κ. Βελισσάρη, που αναφέρθηκε στο συνολικό πρόγραμμα της Έκθεσης, «δεν είναι μόνο μια Έκθεση, αλλά ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός» και το χαρακτηριστικό απόσπασμα, που υπέκρυπτε και την βασική επιδίωξη των διοργανωτών για την 5η Έκθεση:

«Κατ αρχήν, στόχος μας ήταν αυτό που έγινε και πέρυσι, να μην μπορούμε να κλείσουμε την Έκθεση, επειδή είχε πλημμυρίσει από κόσμο. Το σίγουρο είναι ότι έχει γίνει πλέον το μεγαλύτερο γεγονός της χρονιάς για το βιβλίο».

Τι έγινε λοιπόν φέτος στην 5η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης;

Πέρα από κάθε αμφιβολία έτυχε μιας θετικής ανταπόκρισης από τα Μέσα τόσο του Κέντρου, όσο και της πόλης. Ευνόητα όλα αυτά και ασφαλώς επιβεβαιωτικά μιας επιτυχίας.

Για τον απλό επισκέπτη τώρα, όπως ο συντάκτης του Σημειώματος αυτού:

Επρόκειτο αναμφισβήτητα για μια άρτια πολιτισμένη, υψηλής αισθητικής διοργάνωση, στους πάντα εντυπωσιακούς χώρους των περιπτέρων της ΔΕΘ. Με πλούσια την ελληνική συμμετοχή και έντονη παρουσία των εκδοτικών φορέων της Θεσσαλονίκης.

Εξαιρετικό από κάθε άποψη,το παιδικό τμήμα, τόσο ως εκδοτική δραστηριότητα, όσο και κυρίως ως σύλληψη και δράσεις, εκδηλώσεις και ειδικά προγράμματα που ετοίμασαν ορισμένοι από τους μετέχοντες, κυρίως πολιτιστικοί φορείς.

Το παιδικό βιβλίο εκπλήσσει, για την έκταση, την ποιότητα και την αισθητική του. Πολλά παιδικά βιβλία αγοράστηκαν από ενήλικες, σχεδόν ως συλλεκτικές εκδόσεις.

Εκτεταμένο και το Πρόγραμμα των εκδηλώσεων, οι παρουσιάσεις βιβλίων, τα στρογγυλά τραπέζια, οι συναντήσεις και οι συζητήσεις, τόσο σε ειδικούς χώρους μέσα στην έκθεση (εντυπωσιακούς ως αισθητική και λειτουργικότητα), όσο και εκτός αυτής.


Δεν γνωρίζω τι έγινε στον τομέα των «επαγγελματικών» συναντήσεων , των ανταλλαγών και συμφωνιών. Αλλά ήταν εμφανής η συνάντηση των ανθρώπων από τον κόσμο του βιβλίου, των συγγραφέων, εκδοτών, μεταφραστών, γενικά των συντελεστών της παραγωγής και διακίνησης του βιβλίου. Μια συνάντηση, της οποίας το θερμό κλίμα και η ζωντάνια, έφτανε μέχρι τους επισκέπτες.

Οι επισκέπτες, το κοινό, λοιπόν.

Είναι φανερό πως η προσέλευση δεν πρέπει να ικανοποίησε τους διοργανωτές. Αυτό που «φοβόταν» η Κ. Βελισσάρη δεν συνέβη. Το αντίθετο. Πολλά περίπτερα είχαν αρχίσει να μαζεύουν τα εκθέματά τους ,πολύ πριν την επίσημη ώρα λήξης της Έκθεσης. Ο κόσμος γύρω στις 9 το βράδυ μόνο παράταση του ωραρίου δεν μπορούσε να επιβάλλει. Πολλά όμως περίπτερα, κυρίως των μεγάλων εκδοτικών οργανισμών, συνέχισαν να λειτουργούν, χάρις σε ένα κοινό που επέμενε να παρευρίσκεται εκεί.

Η συμμετοχή των Θεσσαλονικέων στο γεγονός, παραμένει ζητούμενο. Και είναι κρίσιμο μέγεθος της όλης διοργάνωσης αλλά και για την ίδια την Θεσσαλονίκη, που έχει να διαχειριστεί και να προστατέψει μια διεθνή πολιτιστική και επαγγελματική, άρα και οικονομική, διοργάνωση.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγουν τα υπονοούμενα και τα σχόλια, κυρίως των ΜΜΕ του κέντρου, για την στάση της Θεσσαλονίκης απέναντι στην διοργάνωση.

Και ο διεθνής χαρακτήρας;

Εδώ τα πράγματα είναι δυστυχώς αποθαρρυντικά.

Πρώτα, πρώτα το περίπτερο της τιμώμενης χώρας, της Γαλλίας. Δεν ξέρω αν σχεδιάστηκε από τους αρμόδιους της Έκθεσης, ή από κάποια Γαλλική υπηρεσία, στάθηκε όμως μια αποτυχία, που την έζησε ο κόσμος μέσα από ένα λαβύρινθο στενών διαδρόμων, κακή τοποθέτηση των βιβλίων και ακόμη χειρότερη αισθητική και χρώματα.

Οι προβληματισμοί του Π. Μάρκαρη για το διεθνές τμήμα φαίνεται πως είχαν βάση. Αλλά υπήρξαν και εγγενή προβλήματα. Όταν μια διεθνής διοργάνωση στέλνει στο «περιθώριο» των χώρων της το τμήμα εκείνο που δικαιώνει τον χαρακτήρα της, όταν η υποδομή που καλείται να φιλοξενήσει την συμμετοχή των χωρών, ελάχιστα διαφέρει από την υποδομή του «πανηγυριού της παραλίας», όπως υποτιμητικά χαρακτηρίζουν την «Γιορτή του Βιβλίου», τότε κάτι δεν πάει καλά με τον συνολικό σχεδιασμό της Έκθεσης, συνυπολογιζόμενης και της αντίστοιχης κρατικής ενίσχυσης.

Από την άλλη υπάρχει και αυτή καθ εαυτή η συμμετοχή, που δεν θα την αδικούσαμε αν την χαρακτηρίζαμε θλιβερή. Λίγες χώρες, με εκκωφαντική την απουσία της Κίνας- της διοργανώτριας των Ολυμπιακών Αγώνων, που δεν φείδεται δαπανών και εκδηλώσεων προβολής-, ελάχιστα βιβλία, ,δυσχέρεια προσέγγισης του κοινού.

Σχεδόν μία ώρα πριν από την επίσημη λήξη της έκθεσης, τα περίπτερα ήταν άδεια, τα βιβλία και τα ενημερωτικά έντυπα είχαν αποσυρθεί, οι άνθρωποι είχαν αποχωρήσει, το θέαμα ήταν αποκαρδιωτικό, αλλά και αποκαλυπτικό.

Οι διοργανωτές πάντως οφείλουν να απαντήσουν στις αιτίες που οι ίδιοι έχουν ήδη επισημάνει .
Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα ,διπλωματική, άρτιας έγκαιρης προετοιμασίας, προβεβλημένη και υψηλής αισθητικής υποδομή για την φιλοξενία, και κυρίως οικονομική στήριξη των οργανισμών, των εκδοτών, που επιθυμούν να συμμετάσχουν.

Τέλος λέχτηκαν πολλά και σημαντικά κατά την πρώτη αξιολόγηση της 5ης διοργάνωσης από τους αρμόδιους του ΕΚΕΒΙ.

Κυρίως εκείνα που αναφέρονται σε μια ορθολογική κατανομή των μεγάλων εκδηλώσεων για το βιβλίο στην χώρα, χρονικά και τοπικά, κάτι που νομίζω πως είναι αυτονόητο και στοιχειώδες.

Ασφαλώς και πρέπει νηφάλια και χωρίς προκατάληψη να συζητηθεί το ζήτημα της «συνύπαρξης» της Έκθεσης και της Γιορτής του Βιβλίου, χρήσιμες και αξιόλογες διοργανώσεις και οι δύο, με τα ειδικά τους χαρακτηριστικά, τους στόχους και τα επιτεύγματα.

Η Θεσσαλονίκη τις χρειάζεται και τις δύο.