Ο Αντώνης Σαμαράς σε ένα υπουργικό ρόλο με πολλά προβλήματα και σημαντικές πολιτικές προκλήσεις…

Ασφαλώς έχει λόγους ο Αντώνης Σαμαράς να είναι όχι απλώς ευχαριστημένος, αλλά και ενθουσιασμένος για το υπουργικό του αξίωμα.

Όχι φυσικά γιατί ορκίστηκε υπουργός Πολιτισμού.

Είναι ευχαριστημένος, καθώς περιτριγυρισμένος από τους ψηφοφόρους του ,που κατέκλυσαν το υπουργείο Πολιτισμού, κατά την ορκωμοσία του , από τους «Μεσσήνιους, Μακεδόνες, Θράκες φίλους του», όπως επεσήμανε ο ίδιος, μπορεί επί τέλους να πάρει την εκδίκηση του.
Ο Αντώνης Σαμαράς επιστρέφει στο κέντρο της εθνικής πολιτικής, ύστερα από το απίστευτο 15ετές Μητσοτακικό εμπάργκο και τα ΜΜΕ έσπευσαν να τον αναδείξουν από τώρα ως το «αντίπαλον δέος» στις μελλοντικές φιλοδοξίες της Ντόρας Μπακογιάννη.

Έχουμε όμως ένα νέο υπουργό στο πολύπαθο υπουργείο Πολιτισμού, που βρίσκει με το καλημέρα τους απολυμένους υπαλλήλους να τον υποδέχονται στην είσοδο του υπουργείου, υπενθυμίζοντας του ότι το χωράφι είναι γεμάτο αγκάθια και προβλήματα.

Και πώς να μην είναι.

Ο απερχόμενος τεθλιμμένος Μιχάλης Λιάπης, δεν κρατήθηκε και δήλωσε δημόσια ότι όταν ζητούσε χρήματα- η μεγάλη πληγή του ΥΠΠΟ- «συναντούσε αμήχανα χαμόγελα», δηλώνοντας έστω και με τον τρόπο αυτό την άθλια κατάσταση των οικονομικών του ΥΠΠΟ και την ακόμη δραματικότερη, που ξεκινά μέσα στο 2009.

Κατάσταση που την επιδείνωσε και ο ίδιος με εκείνη την βιαστική απόφαση του να καταργήσει τον «ειδικό Λογαριασμό» που στα μάτια της κοινής γνώμης παρουσιάστηκε ως το «ταμείο, που με αυθαίρετο και προσωπικό τρόπο διαχειρίστηκε ο Χρ. Ζαχόπουλος» στα χρόνια της παντοκρατορίας του.

Ξεχνούν πολλοί ότι ο «ειδικός Λογαριασμός» δεν είναι τίποτε άλλο από ένα έκτακτο κονδύλιο που διατίθεται από τα έσοδα του Προ-πο στο ΥΠΠΟ και σε άλλα υπουργεία, που απετέλεσε πάντοτε την μοναδική σχεδόν δυνατότητα αυτού του υπουργείου να υλοποιήσει κάποια σημαντικά προγράμματα του, να ενισχύει τους πολιτιστικούς φορείς και την πολιτιστική δραστηριότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ.

Παραιτήθηκε λοιπόν από το σχετικό κονδύλιο, το οποίο ευχαρίστως συμπεριέλαβε πλέον στον κρατικό κορβανά ο τέως τσάρος, για να κλείσει μερικές από τις αμέτρητες τρύπες της ελληνικής οικονομίας, ενώ η τολμηρή και ρηξικέλευθη απόφαση ήταν να δεσμευτεί και να εφαρμόσει την πρόταση ότι η διαχείριση των ποσών του «ειδικού λογαριασμού» θα γινόταν με τρόπο που θα εξασφάλιζε την διαφάνεια, την δημοσιότητα, την αξιολόγηση και την δικαιολόγηση των σχετικών αποφάσεων, που θα δημοσιεύονταν στο Ιντερνέτ.

Και έτσι με τα μειωμένα όπως προβλέπει ο Προϋπολογισμός του ΥΠΠΟ κονδύλια, καλείται ο νέος υπουργός να αντιμετωπίσει όχι μόνο την τρέχουσα πολιτική του υπουργείου, αλλά και τις εκκρεμότητες, τα χρέη προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους φορείς, τα Μουσεία κλπ.
Μπροστά του από την πρώτη ημέρα της παρουσίας του στο υπουργείο, κυριολεκτικά πάνω στο γραφείο του, βρήκε τις μεγάλες εκκρεμότητες του ΥΠΠΟ.

Το πρόβλημα με τους 650 απολυμένους υπαλλήλους , φύλακες, συντηρητές, αρχαιολόγους κλπ

Την εκκρεμότητα των χρεών προς την Αυτοδιοίκηση από τις υποχρεώσεις του ΥΠΠΟ με τις ανεκτέλεστες Προγραμματικές Συμβάσεις, χάρις στις οποίες λειτούργησαν στην ελληνική περιφέρεια Σχολές καλλιτεχνικής δημιουργίας, (χορός, μουσική, ζωγραφική) θεατρικά σχήματα, ωδεία, βιβλιοθήκες,κέντρα νεότητας κλπ. Που εξ αιτίας της υπαναχώρησης του κράτους, πολλά από αυτά έκλεισαν, όταν δεν περιορίστηκαν σε βαθμό σχεδόν ανυπαρξίας.

Τα χρέη των μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών του δημόσιου τομέα, των Μουσείων, των αρχαιολογικών υπηρεσιών, των πολιτιστικών και ερευνητικών ιδρυμάτων του εσωτερικού και του εξωτερικού.

Την στοιχειώδη υποχρέωση να καλύψει την ομαλή λειτουργία και τα τρέχοντα προγράμματα των κρατικών θεάτρων, των Μουσείων, των Λυρικών σκηνών, του ΕΚΕΘΕΧ, των αρχαιολογικών υπηρεσιών, των θεσμικών διεθνών εκδηλώσεων του φεστιβάλ Κινηματογράφου, της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου( και γενικότερα της πολιτικής για το βιβλίο), των διαφόρων Μπιενάλε ,εθνικών και διεθνών, και άλλων ων ουκ έστι αριθμός, κάτω από την δαμόκλεια σπάθη, της κυβερνητικής πολιτικής που ζητά «περιορισμό των δαπανών του δημόσιου τομέα»..

Την όλη κατάσταση επιδεινώνει ασφαλώς ο αναμενόμενος μεγάλος περιορισμός της συμβολής του ιδιωτικού τομέα, των μικρών και μεγάλων χορηγών, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμπληρώνουν την κρατική αρωγή προς τον πολιτισμό.

Τα νέα από τον διεθνή χώρο, όπως είδαμε στο σημερινό εντυπωσιακό ρεπορτάζ του Κώστα Μαρίνου στην «Μακεδονία», είναι απογοητευτικά, αναδεικνύουν όμως με πολύ σαφή τρόπο τόσο τις αιτίες του φαινομένου του περιορισμού της ιδιωτικής χορηγίας, όσο και τις αιτίες του, πράγμα που φανερώνει τι μέλλει γενέσθαι και στην ελληνική πραγματικότητα, αυτήν την δύσκολη χρονιά.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα για να αντιληφθεί κανείς τι πρόκειται να δούμε το 2009 στην Θεσσαλονίκη, όπου η χορηγία ήταν πάντοτε περιορισμένη.

Τα πράγματα θα εξελιχθούν σε κάποιους χώρους δραματικά, σε άλλους οι περιορισμοί θα φανούν στα προγράμματα των εκδηλώσεων, πρωτοβουλίες και εξαγγελίες θα παγώσουν.

Παρ όλα αυτά η πολιτική του ΥΠΠΟ δεν περιορίζεται και δεν κρίνεται μόνο από την εξασφάλιση των αναγκαίων κονδυλίων για την ομαλή λειτουργία των φορέων και την ανάπτυξη των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων τους.

Κρίνεται και από την προώθηση θεσμικών και λειτουργικών ζητημάτων, από την επίλυση εκκρεμοτήτων, από την φροντίδα να αντιμετωπιστούν δυσλειτουργίες και αδιέξοδα.

Εάν αληθεύει ότι το ΕΚΕΘΕΧ, του οποίου τα πρώτα βήματα ικανοποίησαν ακόμη και τους πλέον δύσπιστους και τους συνήθεις γκρινιάρηδες, δεν έχει δικό του κωδικό στον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ, τότε η μοναδική σχεδόν σοβαρή θεσμική παρέμβαση αυτής της κυβέρνησης θα εξελιχθεί σε ένα θλιβερό φιάσκο.

Στην Θεσσαλονίκη μπορούμε να καταγράψουμε μερικές από τις εκκρεμότητες αυτές.
Η εκκρεμότητα με τις προγραμματικές Συμβάσεις πρέπει να λυθεί οριστικά, για να επιτρέψει σε φορείς και αυτοδιοίκηση να οργανώσουν την πολιτική τους.

Είναι αδιανόητη και απαράδεκτη η καθυστέρηση στον διορισμό Διοικητικών Συμβουλίων σε κρατικούς πολιτιστικούς φορείς. Τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια καθυστέρηση;

Δεν βρίσκονται κατάλληλα πρόσωπα; Δεν υπάρχει σχετικό ενδιαφέρον;

Ή μήπως αναζητούνται ισορροπίες στις πιέσεις τοπικών πολιτικών παραγόντων;

Η πολυδιαφημισθείσα και πολλάκις εξαγγελθείσα αυτονόμηση, διοικητική και θεσμική, τοπικών πολιτιστικών οργανισμών, της Όπερας Θεσσαλονίκης, του Μουσείου Φωτογραφίας και του Μουσείου Κινηματογράφου, παραμένει κενό γράμμα και εξαγγελία χωρίς αντίκρισμα.

Η ενεργοποίηση των προβλέψεων του Νόμου για τον πρώτο προβλήτα του Λιμανιού, που τον χαρακτηρίζει ως «χώρο πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων» και παρέχει στους στεγασμένους εκεί πολιτιστικούς φορείς την δυνατότητα να συγκροτούν φορέα διαχείρισης και να διαμορφώνουν τις λειτουργίες του προβλήτα, ώστε κάποια στιγμή να προωθηθεί επί τέλους και το επόμενο βήμα της συνολικής διαμόρφωσης του χώρου και της στέγασης εκεί και της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης.

Η προώθηση των εκκρεμοτήτων σχετικά με την ΥΦΑΝΕΤ. Οι καθυστερήσεις σε τομείς όπως οι αναγκαίοι πολεοδομικοί χαρακτηρισμοί, οι διεθνείς διαγωνισμοί μελετών για το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, και κυρίως η έγκαιρη εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων μέσω του Δ΄ΚΠΣ, έχουν κατεπείγοντα χαρακτήρα, γιατί ο χρόνος κυλά επικίνδυνα εις βάρος της υλοποίησης ενός ονείρου που ξεκίνησε το 1986..

Και ειδικά για την ΥΦΑΝΕΤ, αλλά συνολικά για τον πολιτισμό η μη έγκαιρη εξασφάλιση της συμμετοχής του ΥΠΠΟ στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, θα αποδειχθεί οδυνηρή σε λίγο.

Οι εκκρεμότητες γύρω από τις Ευρωπαϊκές και Βαλκανικές θεατρικές εκδηλώσεις του ΚΘΒΕ, παραμένουν και μάλλον οδηγούνται σε ακύρωση, όταν λάβει κανείς υπ όψιν του τι συνέβη με τον φετινό Προϋπολογισμό του, τα χρέη που εκκρεμούν και την απουσία των δυνατοτήτων τόσο του Ειδικού Λογαριασμού, όσο και των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα δεν ήταν απλώς απαράδεκτο, ήταν απολύτως εξοργιστικό ,το σχέδιο εγκαινίων του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης Προϋπολογισμού 6 εκατομμυρίων ευρώ!..

Αναρωτήθηκα λοιπόν όταν άκουσα την σχετική είδηση. Εάν το Μουσείο της Ακρόπολης, ως κτίσμα, και κυρίως ως περιεχόμενο και συμβολισμό, δεν έχει από μόνο του τόση αίγλη και απήχηση, τότε όχι 6, αλλά ούτε 106 εκατ. Ευρώ δεν πρόκειται να το αναδείξουν και να δικαιολογήσουν τις περιπέτειες και τις δαπάνες ανέγερσής του.

Εάν ο Μ. Λιάπης εξασφάλισε το κονδύλιο αυτό στον Προϋπολογισμό του ΥΠΠΟ, θα προσφέρει μια σημαντική υπηρεσία στον διάδοχό του, καθώς θα έχει την δυνατότητα να αξιοποιήσει το ποσόν αυτό σε άλλες περισσότερο επείγουσες και σοβαρές δραστηριότητες του ΥΠΠΟ.

Η όλη βέβαια σύλληψη της ιδέας, αναδεικνύει την φτώχια των ιδεών και των αντιλήψεων, που χαρακτήριζαν την δράση του ΥΠΠΟ, και την πλήρη αδυναμία του πολιτικού του Προϊσταμένου να συλλάβει την αφόρητη προκλητικότητα της απόφασής του σε καιρούς όπως αυτούς που ζει η χώρα και ο πολιτισμός.

Αυτά και πολλά περισσότερα περιμένουν τον νέο υπουργό Πολιτισμού.

Και μέσα από τον τρόπο που θα τα διαχειριστεί, θα φανεί και η δυνατότητα του να ανταποκριθεί στις «προβλέψεις» κάποιων για ένα νέο πολιτικό ρόλο.