INCANTADAS

Να ανακατασκευαστεί τώρα η ΣΤΟΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΛΩΝ.
Αυτό θα είναι το πρώτο βήμα για την ολοκλήρωσή της με τα αντίγραφα από το Μουσείο του Λούβρου…

Τα εντυπωσιακά από κάθε άποψη εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης έθεσαν με τρόπο μοναδικό το αίτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα και προκάλεσαν στην Θεσσαλονίκη αναβίωση του αιτήματος της για τα γλυπτά της Στοάς των Μαγεμένων, που όπως είναι γνωστό εκτίθενται στο Λούβρο.

Η ιστορία των Μαγεμένων, ή των Ειδώλων, ή των Incantadas , κατά τους Σεφαραδίτες Εβραίους, στην αυλή μιας κατοικίας των οποίων βρέθηκε το Ρωμαϊκό Μνημείο, που αναγέρθηκε στην Νότια είσοδο του FORUM της Ρωμαϊκής Αγοράς, είναι γνωστή , κυρίως για τις κατά καιρούς συζητήσεις περί επιστροφής των «Ελγινείων της Θεσσαλονίκης», αλλά και τις σχετικές ατελέσφορες απόπειρες παραγωγής αντιγράφων τους.

Τις τελευταίες λοιπόν ημέρες οι αρχές της πόλης, ο Υπουργός Μακεδονίας Θράκης, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, η βουλευτής Χρύσα Αράπογλου, με άρθρα τους στον ημερήσιο τύπο, ή δηλώσεις με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων της Απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης, επανέφεραν στην επικαιρότητα το θέμα.

Είναι πάντως χαρακτηριστική η διαφοροποίηση των απόψεών τους σχετικά με το περιεχόμενο του αιτήματος, που θέτουν.

Ο Δήμαρχος μιλά για «επιστροφή», κάπως αόριστα βέβαια, ενώ ο υπουργός Μακεδονίας Θράκης , στο σχετικό άρθρο του, προσδιορίζει ως εξής την δική του πρωτοβουλία:

«Ξέρουμε ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση ο επαναπατρισμός. Συνειδητοποιούμε πως υπάρχουν κι άλλες παράμετροι, που παίζουν ρόλο, πολιτικές διεθνών σχέσεων, υποδομής κατάλληλης για την υποδοχή τους.

Θα δράσω από κοινού με το ΥΠΠΟ, με στόχο οι Incantadas να «μαγέψουν» ξανά την Θεσσαλονίκη»

Η Χρύσα Αράπογλου, ενημερωμένη όπως φαίνεται από τα όσα συνέβησαν κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, στο πρόγραμμα των οποίων οι «Μαγεμένες» είχαν μια κυρίαρχη παρουσία και προτεραιότητα, χωρίς όμως αποτέλεσμα, ξεκαθαρίζει περισσότερο την θέση της:

«Η διεκδίκηση της επιστροφής είναι μια χρονοβόρα περιπέτεια με αβέβαιο αποτέλεσμα. Είναι όμως πολύ πιο απλό από τα υπάρχοντα λεπτομερή σχέδια να κατασκευαστούν αντίγραφα που θα τοποθετηθούν στο χώρο όπου βρίσκονταν».

Μιλάει δηλαδή με σαφήνεια για αντίγραφα, αν και με λάθος διαδικασία παραγωγής τους, γιατί όποιος είδε τα ανάγλυφα στο Λούβρο καταλαβαίνει αμέσως πως κατασκευή αντιγράφων τους από μάρμαρο είναι αδύνατη.

Τι συνεπώς πρέπει, ή καλύτερα μπορεί, να γίνει;

Έχω ζήσει από κοντά και έχω συμμετάσχει σε όλες τις σχετικές ενέργειες από το 1985 ήδη, είτε για την «επιστροφή», είτε για την παραγωγή αντιγράφων.

Η πρώτη απόπειρα έγινε το 1985, με αφορμή τότε τις εκδηλώσεις των 2.300 χρόνων.
Το αίτημα του Δήμου Θεσσαλονίκης ήταν σαφές, απευθύνθηκε στο Μουσείο του Λούβρου και η απάντηση ήταν θετική.

Το Μουσείο ανελάμβανε την παραγωγή των αντιγράφων’ όχι βέβαια από μάρμαρο, αλλά από το γνωστό ειδικό υλικό που παράγονται γλυπτά του μεγέθους των Incantadas, και η συνολική δαπάνη ανερχόταν στο ποσόν των 5 εκατομ. Δραχμών.

Η ενέργεια εκείνη έμεινε δυστυχώς χωρίς συνέχεια, γιατί στο μεταξύ η νέα δημοτική αρχή υπό τον Σ. Κούβελα θεώρησε «σπατάλη» την διάθεση του σχετικού ποσού και η προσπάθεια δεν καρποφόρησε.

Η δεύτερη απόπειρα, για αντίγραφα και πάλι σκόνταψε και εκείνη στην μεγάλη δαπάνη παραγωγής των αντιγράφων από το Μουσείο του Λούβρου, σχεδόν 12 χρόνια αργότερα.

Και τώρα μετά από άλλα 12 χρόνια και με αφορμή και πάλι ένα επετειακό γεγονός της Θεσσαλονίκης, η σχετική συζήτηση επανέρχεται στο προσκήνιο.

Έτσι φαίνεται πως λειτουργούν τα μεγάλα ζητήματα της Θεσσαλονίκης.

Περιμένουμε μια επέτειο, μικρή ή μεγάλη για να αναδείξουμε προβλήματα και να επιδιώξουμε λύσεις.

Ελπίζω πως αυτήν την φορά να πετύχει το εγχείρημα.

Όχι πως δεν θα κάνουμε το καθορισμένο «προσκύνημα» μας στο Λούβρο κάθε φορά που θα βρισκόμαστε στο Παρίσι.

Γιατί αναμφισβήτητα, την γοητεία, το μυστήριο και το δράμα που εκπέμπουν οι Incantadas, με τα σημάδια της απαγωγής, των καταστροφών, των πυρκαγιών, δεν θα μπορούμε να βιώνουμε στο ανοικτό φωτεινό χώρο της Αρχαίας Ρωμαϊκής Αγοράς, όπως τώρα συμβαίνει μέσα στο Λούβρο.

Γιατί αναμφίβολα και εφ όσον πετύχει αυτήν την φορά το εγχείρημα, η θέση των Μαγεμένων είναι εκεί ,στην κάτω είσοδο της Αρχαίας Αγοράς, εκεί που την τοποθετούν οι αρχαιολόγοι, εκεί που η σχετική μελέτη της Αρχαιολογικής υπηρεσίας έχει προσδιορίσει ως το σημείο που υπήρχε η Στοά.

Και έτσι πεδίον δόξης λαμπρόν ανοίγεται για τον υπουργό Μακεδονίας Θράκης να προετοιμάσει τον χώρο, με βάση την αρχαιολογική μελέτη, να ανεγείρει την βάση της Στοάς ώστε να είναι έτοιμη να υποδεχθεί τις Μαγεμένες, έστω και στα αντίγραφά τους.
Ας μην υποτιμήσουμε την σημασία της κίνησης αυτής.
Ας αποδείξουμε την αποφασιστικότητα μας να ανασυστήσουμε ένα εξαιρετικό τμήμα από το συνολικό μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς, όπως άλλωστε γίνεται ήδη και στον κεντρικό αρχαιολογικό της χώρο.
Και κυρίως ας αποφύγουμε μια άκαιρη, μια ριψοκίνδυνη ενέργεια να θέσουμε δηλαδή θέμα επιστροφής, στην πιο κρίσιμη πράγματι στιγμή που διέρχεται η μακροχρόνια προσπάθεια της χώρας σχετικά με τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Ιδιαίτερα τώρα που η ευφυής Μουσειολογική προσέγγιση στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης, καταγγέλλει με τρόπο δραματικό την απουσία των γλυπτών.