ΠΑΥΛΟΣ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ
Ένας νέος υπουργός, σε ένα «νέο» υπουργείο, με «βεβαρυμένο» παρελθόν και επιτακτικό παρόν…

Το φαινόμενο των «υπερυπουργών» στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, έχει την χαρακτηριστική του έκφραση και στον νέο υπουργό Πολιτισμού και τώρα και Τουρισμού..

Ο υπουργός «Πολιτισμού» λοιπόν Παύλος Γερουλάνος αναζητεί τώρα μεταξύ είκοσι υποψηφίων τους πέντε Γενικούς Γραμματείς , του Πολιτισμού, του Τουρισμού, του Αθλητισμού , των ΜΜΕ και της…Αρχιτεκτονικής, μια και αυτοί οι πέντε σημαντικοί τομείς ανήκουν τώρα στην αρμοδιότητά του…

Πρόκειται για πρωτοφανή κατάσταση στο υπουργείο Πολιτισμού, όπως το ζήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, που ασφαλώς και απασχολεί , αλλά θα ταλαιπωρήσει στις προσεχείς ημέρες, τον νέο υπουργό, όπως άλλωστε προκύπτει και από τις πρώτες δηλώσεις του, τόσο κατά την συζήτηση των προγραμματικών ανακοινώσεων της κυβέρνησης στην Βουλή, όσο και κατά την πρώτη συνάντηση του με τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους στο ΥΠΠΟ, αλλά και στην ομιλία του στην Θεσσαλονίκη, προς τους παράγοντες του Τουρισμού, με την ευκαιρία της Philoxenia.

Οι παρατηρητές και ιδιαίτερα οι ενδιαφερόμενοι για τα ζητήματα του Πολιτισμού, βρέθηκαν μπροστά σε εκπλήξεις, τόσο με τα όσα αναφέρθηκαν ως στόχοι και επιδιώξεις του νέου υπουργού Πολιτισμού για τον Πολιτισμό τον Αθλητισμό ,αλλά και τα ΜΜΕ , τον Τουρισμό και την αρχιτεκτονική των πόλεων!...

Ειδικά στην ομιλία του στους τουριστικούς παράγοντες, προκάλεσε αίσθηση η εικόνα ενός τεχνοκράτη, που γνωρίζει «από μέσα» τις ελληνικές ιδιαιτερότητες , τις δυσκολίες και τις περιπέτειες, κάποιου που τολμά να αναμειχθεί με την επιχειρηματική δραστηριότητα και μάλιστα στους νέους ελπιδοφόρους τομείς, της «πράσινης ανάπτυξης»…

Και από όλα αυτά των πρώτων ημερών, των ημερών δηλαδή των δηλώσεων και των προθέσεων, μας προκύπτει ένας υπουργός με την εικόνα ενός οραματιστή και σχεδόν ρομαντικού, ταυτόχρονα όμως και ενός πραγματιστή και τεχνοκράτη , παρά την εκ πρώτης όψεως αντίθεση μεταξύ αυτών των δύο.

Αν κανείς σταθεί στις προγραμματικές του δηλώσεις, στον χείμαρρο των εξαγγελιών, ή των επιδιώξεων, σε συνδυασμό με την δραματική οικονομική κατάσταση της χώρας και φυσικά του υπουργείου που παραλαμβάνει, τότε θα μπει στον πειρασμό να τις να χαρακτηρίσει ως εκτός πραγματικότητας .

Από μια άποψη γεννά πραγματικά ερωτηματικά γιατί ο Π. Γερουλάνος επέλεξε αυτόν των τρόπο της αναλυτικής και ταυτόχρονα δεσμευτικής αναφοράς του στο σύνολο σχεδόν των θεμάτων που άπτονται του πολιτισμού, του τουρισμού, του αθλητισμού και κοντά σ όλα αυτά και του έντονου ενδιαφέροντος του σε ζητήματα αρχιτεκτονικής και πόλης,, όπως η «απόσυρση κτιρίων», η εισαγωγή της αρχιτεκτονικής σε όλα τα δημόσια κτίρια, η «εικόνα της πόλης» με στοχοποίηση των κεραιών τηλεοράσεων, τις επιγραφές τις διαφημίσεις. Όταν μάλιστα γνωρίζει πιστεύω πολύ καλά την τύχη των πρωτοβουλιών αυτών από υπουργούς που προηγήθηκαν εδώ και τριάντα χρόνια, είτε στο ΥΠΠΟ, είτε στο ΥΠΕΧΩΔΕ..

Και ακριβώς για τον καταλυτικό ρόλο που θα παίξει η οικονομία στην υλοποίηση αυτών των φιλόδοξων εξαγγελιών, θα μπορούσα να επισημάνω ως μοναδικό θετικό στοιχείο, τις αναφορές του στην προσπάθεια εξασφάλισης κονδυλίων τόσο από το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ, από το οποίο παραλήφθηκε από εγκληματική αμέλεια το ΥΠΠΟ, ή οι συζητήσεις του με το υπουργείο Οικονομίας για τα κονδύλια του ΟΠΑΠ, μετά και την άφρονη κατάργηση του παρεξηγημένου «ειδικού λογαριασμού» .

Γιατί εκείνα που ορθώνονται τώρα μπροστά στον υπουργό πιεστικά και απαιτητικά, είναι βέβαια τα επείγοντα οικονομικά προβλήματα των φορέων και οργανισμών που εποπτεύει, και για το πώς θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα χωρίς προηγούμενο χρέη αυτών των φορέων, όπως τα Κρατικά θέατρα, η Λυρική, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, τα Μουσεία, που ξεπερνούν τα 70 εκατομ. Ευρώ, ή τα χρέη προς τα ΜΜΕ από διαφημιστικές τουριστικές καταχωρήσεις που υπολογίζονται σε 60 εκατομ. Ευρώ.

κ

Kαι φυσικά οι άγνωστες μέχρι στιγμής υποχρεώσεις των μεγάλων οργανισμών, των αρχαιολογικών υπηρεσιών , του ΟΠΕΠ ΑΕ και οι εκκρεμότητες προς τους επιχορηγούμενους οργανισμούς του θεάτρου του χορού , τα ΔΗΠΕΘΕ, όπως και εκείνες από τις προγραμματικές συμβάσεις με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Και ταυτόχρονα να δώσει λύση και αυτός στην εκκρεμότητα με την λήξη των συμβάσεων των χιλιάδων υπαλλήλων του ΥΠΠΟ, του Τουρισμού, των ΜΜΕ και του Αθλητισμού, που εργάζονται σ αυτά, είτε με συμβάσεις έργου, είτε στο πρόγραμμα stage, είτε με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

Πρόβλημα εκρηκτικό, που θα εμπλακεί βέβαια ,στις γενικότερες κυβερνητικές ρυθμίσεις, αλλά επιτακτικό, αν δεν θέλει να κλείσουν τα Μουσεία , ή οι Αρχαιολογικοί χώροι και να οδηγηθούν σε αδιέξοδο τα πάντα.

Πως θα αντιμετωπιστούν όλα αυτά, όταν η αναπόδραστη πλέον υποχρέωση , που επιτακτικά και ελεγχόμενα επιβάλει η Ε.Ε. για ακόμη μεγαλύτερη περικοπή των δημόσιων δαπανών;

Στο σημείο αυτό, θα μου επιτρέψει ο υπομονετικός αναγνώστης να αναφερθώ σε μια πτυχή αυτού του δραματικού χρέους του ΥΠΠΟ, που προέρχεται από τους εποπτευόμενους από αυτό φορείς.

Μου είναι αδιανόητο το γεγονός, που συνεχίζεται ακόμη και τώρα, να «δαπανούν» οι οργανισμοί αυτοί κονδύλια που δεν έχουν, που δεν περιμένουν, που δεν αναγράφονται σε κανένα εγκεκριμένο προϋπολογισμό, σε μια καμιά δέσμευση του υπουργείου.

Οι διορισμένοι διαχειριστές των μεγάλων κρατικών πολιτιστικών οργανισμών, δεν δείχνουν την παραμικρή αναστολή να επιδεινώνουν την οικονομική κατάσταση των φορέων που τους έχουν εμπιστευτεί, αυξάνοντας τα περιβόητα «ελλείμματα», που στην ουσία είναι πραγματικά και αδικαιολόγητα χρέη, χωρίς βέβαια να τους καταλογίζεται ποτέ και η παραμικρή έστω ευθύνη γι αυτό, χωρίς να καλούνται να δώσουν εξηγήσει για την χρεωκοπία στην οποία οδηγούν τους φορείς που τους έχει εμπιστευθεί η πολιτεία.

Αναρωτιέμαι θα συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη, αυτή η κατάσταση; Έχει περιθώρια να συνεχιστεί ακόμη;

Νομίζω πως τώρα είναι η ώρα για μια νέα λογική μια νέα αντίληψη, μια νέα θεσμική ρύθμιση, γύρω από την οικονομική διαχείριση, τόσο στο ίδιο το υπουργείο, όσο και στους εποπτευόμενους φορείς, του πολιτισμού τουλάχιστον. Μια ξεκάθαρη εξήγηση για την κατάσταση και μια θεσμική ρύθμιση των ορίων μέσα στα οποία θα κινούνται και τις συνέπειες των υπερβάσεων.

Την καθιέρωση δηλαδή και εδώ των αρχών της διαφάνειας και της λογοδοσίας.

Δεν μπορώ να πιστέψω ότι το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει τους τεράστιους αυτούς πόρους, των χρεών που εκκρεμούν, ώστε να «μηδενίσει το κοντέρ» και να αρχίσει μια νέα περίοδος με διαφορετική αντίληψη και οργάνωση των οικονομικών των φορέων.

Μόνη ελπίδα θα παραμείνει το γεγονός πως ο πετυχημένος «μάνατζερ», που έσωσε την οικογενειακή επιχείρηση από την χρεοκοπία, θα βρει κάποια ριζοσπαστική λύση «ρύθμισης» των χρεών αυτών σε βάθος χρόνου…

Μήπως όμως, κάτω από τις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η επιτακτική Ευρωπαϊκή Ένωση, αναζητούμε μαζί του ένα…θαύμα;

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ο νέος υπουργός πρέπει να επιλέξει και να ιεραρχήσει τις κατευθύνσεις, την νέα αντίληψη και τις πολιτικές του για τους πέντε κρίσιμους τομείς, την ευθύνη των οποίων έχει αναλάβει.

Και όλα αυτά μέσα στα συμφραζόμενα μιας προσωπικότητας, που εκπροσωπεί αυθεντικά μιας αστικής οικογενειακής παράδοσης με ρίζες, ιστορία και εξαιρετική παρουσία στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας.

Αυτό που μπορεί να σημαίνει πολλά , αλλά και τίποτε, πιστεύω πως θα αρχίσει να ξετυλίγεται, αργά βέβαια, αλλά θα επηρεάσει την πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού-Τουρισμού οπωσδήποτε.

Μήπως άλλωστε δεν είδαμε αυτήν την επιρροή που ασκεί η προσωπικότητα του εκάστοτε υπουργού, τα τελευταία , μετά την μεταπολίτευση χρόνια;

Και αυτήν την φορά θα το δούμε πιστεύω ανάγλυφα και κάτω από την επιρροή των νέων αντιλήψεων και της πολιτικής της νέας κυβέρνησης, τόσο στην επιλογή των προσώπων, που θα κληθούν να στελεχώσουν τους τομείς ευθύνης του νέου υπουργείου, όσο και στις θεσμικές αλλαγές, που πρέπει να περιμένουμε όχι στο μακρινό μέλλον.

Ο νέος Νόμος για τον Κινηματογράφο κατ αρχήν, το θεσμικό πλαίσιο για τα κρατικά θέατρα, το ΕΚΕΘΕΧ, τα ΔΗΠΕΘΕ, οι σχέσεις με την Αυτοδιοίκηση, η αποκέντρωση, η νέα δομή και στελέχωση του υπουργείου, οργάνωση και στελέχωση των κρατικών Μουσείων, οι πολιτικές για τον Τουρισμό και τις νέες ιδέες, όπως ο θρησκευτικός, τουρισμός, ο αγροτουρισμός, ο Συνεδριακός τουρισμός κ.α.

Το φιλόδοξο και παρακινδυνευμένο σχέδιο περί αρχιτεκτονικής των πόλεων», που σε γενικές- σε τίτλους μάλλον-ανακοίνωσε στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων και ο Δημήτρης Ρηγόπουλος συνόψισε με τον εύγλωττο τίτλο «Υπουργός αρχιτεκτονικής;» σε σχετικό άρθρο του θα απαιτήσει και αυτό ρυθμίσεις, ίσως από τις πλέον σύνθετες και περίπλοκες.

Γιατί δεν πρέπει εκτός των άλλων να ξεχνούμε τις πολλές και αποτυχημένες, έστω και αποσπασματικές σχετικές απόπειρες και κατά το παρελθόν.

Αποφεύγω οποιαδήποτε αναφορά στα κρατικά ΜΜΕ και στον νέο-πολιτιστικό- ρόλο που σχεδιάζει να προσδώσει σ αυτά ο νέος υπουργός.

Υπάρχουν άλλοι έμπειροι και κυρίως γνώστες των δεδομένων για να αναφερθούν σ αυτά.

Και επειδή αυτό το Σημείωμα επεκτάθηκε υπερβολικά και διατρέχει τον κίνδυνο εγκατάλειψής του από τον αναγνώστη, το κλείνω εδώ αφού μεταφέρω μια μικρή , αλλά ενδεικτική των αντιλήψεων του νέου υπουργού, παράγραφο από τις τελευταίες δηλώσεις του Παύλου Γερουλάνου:

«Η ένωση του πολιτισμού, του αθλητισμού και του Τουρισμού, έρχεται να εξυπηρετήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την ανάδειξη της ταυτότητας μας και της μοναδικότητας τη πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Πέντε σειρές, μία παράγραφος, πολλαπλές αναγνώσεις…

Οπότε τα της Θεσσαλονίκης θα μας απασχολήσουν σε ένα επόμενο Σημείωμα.