Επίκαιρα Σημειώματα

Όντως και σε μένα δίνει πια την εντύπωση μιας εμμονής. Που δεν έχει βέβαια καμιά απολύτως σχέση με νοσταλγίες και «μαρμαρωμένους βασιλιάδες» και «πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάναι». Όταν βρίσκομαι στην Κωνσταντινούπολη, αισθάνομαι οικεία, φιλικά και άνετα. Το Πατριαρχείο, οι εκπληκτικές εκκλησίες, η Αγία Σοφία , τα ιστορικά ελληνικά σχολεία,το Μπαλουκλή,το Πέραν είναι εκεί, ζωντανά και υπαρκτά. Και είμαι ευτυχής γι αυτό. Τέλος πάντων. Γιατί επανέρχομαι σαυτήν την σημαδιακή πια ημερομηνία του 2010; Πιο πολύ νομίζω γιατί εκφράζει συμβολικά κάτι πολύ σημαντικότερο, που συνδέεται με το μέλλον και την προοπτική της Θεσσαλονίκης.. Κι αυτό γιατί στο μεταξύ συμβαίνουν πράγματα, που δείχνουν πως η Πόλη προχωράει. Κάνει βήματα δυναμικά και ανατρεπτικά, πολύ τολμηρά για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της σημερινής Τουρκίας. Οι πρόσφατες λοιπόν πληροφορίες λένε, πως φέτος κατά την διάρκεια της Συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Σιγκαπο...

Από τις «Σημειώσεις» του Νικηφόρου Παπανδρέου στον «Αγγελιοφόρο», πληροφορήθηκα το νέο κατόρθωμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Καθιερώνει μαθήματα θεατρικής αγωγής στα Δημοτικά σχολεία και αναθέτει την διδασκαλία στους υπηρετούντες ήδη σ αυτά δασκάλους, αφού περάσουν ένα . ταχύρρυθμο σεμινάριο!.. Και αγανακτεί ο Νικηφόρς Παπανδρέου, ως θεατράνθρωπος, αλλά κυρίως ως Δάσκαλος, που από τα χέρια του παίρνουν πτυχία οι θεατρολόγοι του τμήματος θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών. Και μιλάει και για τις τέσσερις συνολικά Σχολές θεατρολογίας, που λειτουργούν ως πανεπιστημιακά τμήματα στην Ελλάδα και κάθε χρόνο δίνουν πτυχία σε νέους, που στην συνέχεια βγαίνουν στην ανύπαρκτη για θεατρολόγους ελληνική αγορά εργασίας. Γνώρισα μερικά από τα παιδιά αυτά κατά καιρούς είτε στο ΚΘΒΕ, είτε στον Οργανισμό Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού και είδα από πολύ κοντά το τραγικό επαγγελματικό τους αδιέξοδο.Και, πρέπει να το πω, τον ενθουσιασμό και την αφοσίωσή τους σ αυτά που σπούδασαν και αγάπησαν και ταυτόχρον...

Στα τέλη του 1992, οι συζητήσεις για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα είναι συχνές, έστω και ως έμμεση αναφορά, κάθε φορά που κάτι αρνητικό-συνήθως- συμβαίνει, οπότε γίνεται και ο αναμενόμενος συσχετισμός, με την πόλη που ετοιμάζεται- δήθεν- να διατελέσει και Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Αυτό συνέβη και με την εξαγγελία ίδρυσης στην Αθήνα Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, χωρίς καν υπαινιγμό για την Θεσσαλονίκη. Δεν μας χωρίζουν και πολλά χρόνια από το 1986 και την Μπιενάλε των Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου και τις προτάσεις για την ανάγκη ίδρυσης Μουσείων Σύγχρονης Τέχνης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Και τις συζητήσεις που προκλήθηκαν από την σχετική Ημερίδα και τον απόηχό τους , τουλάχιστον σε εκείνη την μερίδα των ΜΜΕ και των πολιτών, που συνεχίζουν να παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Σε μια αναφορά λοιπόν προς το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, με αφορμή ακριβώς αυτήν την εξαγγελία, ο συντάκτης της τόνιζε: «Εν τούτοις το επίμονο αίτημά μας, εδώ και πολλά χρόνια,δεν χάνει την ε...

«Για πρώτη φορά» λοιπόν φιλοξενείται στο Λιμάνι το 1ο Διεθνές Φεστιβάλο Κόμικς. Αν εξαιρέσω αυτόν τον αμφιλεγόμενο πλέον τίτλο, «Φεστιβάλ»- και δεν χρειάζεται να το εξηγήσω αυτό- μόλις το 2002, στον ίδιο χώρο, στο Λιμάνι, και στο ίδιο κτίριο, στο Μουσείο Κινηματογράφου, φιλοξενήθηκε μεταξύ άλλων η Έκθεση «Ιστορίες ΚΟΜΙΚΣ στα Βαλκάνια», διεθνής και αυτή,με πολλές και ενδιαφέρουσες παράλληλες εκδηλώσεις. Οργανωτής το γραφείο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας στην Θεσσαλονίκη και επιμελητές οι Τάσος Αποστολίδης και Κώστας Αρώνης. Να θυμίσω επίσης πως η πρώτη έκθεση κόμικς στο Λιμάνι έγινε το 1986 στην διάρκεια των εκδηλώσεων της Β΄Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου.Κάποιοι φαντάζομαι θα θυμούνται την έκπληξη από την μεταφορά ενός ολόκληρου τραίνου, με μια συλλεκτική παλιά ατμομηχανή, εκεί απέναντι από το σημερινό Μουσείο Κινηματογράφου, που φιλοξένησε την έκθεση εκείνη. Και ασφαλώς έκτοτε θα έγιναν και πολλά άλλα. Γιατί τώρα με ενοχλεί αυτό το «για πρώτη φορά»; Γιατί όποτε χρησιμοποιείται...

Δεν το ξέρατε; Καιρός λοιπόν να το μάθετε. Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα Κυριακάτικης εφημερίδας, μεγάλης κυκλοφορίας, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στεγάζεται ήδη στην...ΥΦΑΝΕΤ!.. Αυτό μεταξύ άλλων εξ ίσου απίθανων και εκτός πραγματικότητας διαβάζω σήμερα . « ..........Χρόνια τώρα , ένα άλλο μουσείο και συγκεκριμένα το ΚΜΣΤ , που εγκαινίασε μια προσωρινή έκθεση την περασμένη εβδομάδα, πασχίζει να αποκτήσει στέγη και ζωή. Έχοντας συμπληρώσει ήδη μια δεκαετία ως μουσείο-φάντασμα, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το οποίο βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, κατάφερε –στα εγκαίνια της έκθεσης «Εικαστικό Πανόραμα»- να εξασφαλίσει άλλη μια υπόσχεση σταθερούς λειτουργίας. Εν μέσω συνθημάτων και διάφορων απορριμμάτων, που προσγειώθηκαν στα κεφάλια των αρμόδιων υπουργών, το ΚΜΣΤ, που στεγάζεται στο κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ, άνοιξε τις πύλες του σε μια ακόμη έκτακτη συλλογή του.Κάτι που ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται ότι τελικά το κτίριο της ΥΦΑΝΕΤ θα μετατραπεί σε μόνιμο χώρο, όπως έχει πρ...

Η περίοδος Κούβελα,θα μπορούσε – με νηφαλιότητα το λέω- να χαρακτηριστεί μεταξύ των άλλων,που είναι πασίγνωστα ήδη, με κορυφαία την περιβόητη «τρύπα του μετρό», και ως μια κρίσιμη περίοδος «χαμένων ευκαιριών»... Κι αυτό γιατί η θητεία του Σ.Κούβελα , από την προεκλογική περίοδο ήδη, έδινε την εντύπωση μιας δυναμικής διαχείρισης και διεκδίκησης, απέναντι σε μια κεντρική εξουσία, που είχε μπει σε μια κρίση, όχι μόνο οικονομική, αλλά και γενικώτερη. Το ατύχημα ήταν πως ο Σωτήρης Κούβελας υπηρέτησε κατά προτεραιότητα –δυναμικά βεβαίως- τις προσωπικές και κομματικές του επιδιώξεις και σκοπιμότητες , με αποτέλεσμα να χαθούν ευκαιρίες και κυρίως να εμπλακεί η πόλη σε περιπέτειες, όπως αυτή του Μετρό και να τροφοδοτηθεί με αυταπάτες, αλλά και ακρότητες, η γνωστή και μοιραία για την Θεσσαλονίκη «αντίθεση» με την Αθήνα. Και παρά τις καλές προθέσεις, που έδειξε στην συνέχεια η διάδοχη κατάσταση στον Δημαρχιακό θώκο ,(ο Κ.Κοσμόπουλος διαδέχτηκε τον Σ.Κούβελα) και στην αντιδημαρχία Πολιτισμού ( ο...

Από τις πρόσφατες δηλώσεις των αρμοδίων του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, προκύπτει πως βρισκόμαστε πλέον σε πορεία «σταθερής τροχιάς» για την στέγαση του Kρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην ΥΦΑΝΕΤ. Και σ αυτήν την περίπτωση, όπως και σε άλλες παραπλήσιες, προηγήθηκε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ,στην διάρκεια του οποίου απαιτήθηκαν προτάσεις, ημερίδες,διαβουλεύσεις, συνεργασίες, αλλά και διαφωνίες και καταγγελίες και γενικά όλο το πλέγμα των ενεργειών, που στην χώρα αυτήν είναι ο σχεδόν φυσιολογικός και «λογικός» τρόπος για να υλοποιηθεί μια κοινά αποδεκτή πρόταση, ιδιαίτερα στον τομέα του Πολιτισμού. Τόσο η ίδρυση του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, όσο και η επιλογή της ΥΦΑΝΕΤ για την οριστική στέγασή του, ξεκινούν ουσιαστικά στις αρχές της δεκαετίας του 90 και ολοκληρώνονται στο τέλος του 1997, στο πλαίσιο των σχετικών «θεσμικών» ενεργειών και δραστηριοτήτων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Προηγήθηκαν όμως στην διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας του 80, κι άλλες εξ ίσου...

Τα εργοτάξια έχουν στηθεί, οι συμβάσεις έχουν υπογραφεί, τα «νομικά προβλήματα» έχουν ξεπεραστεί, Μετρό και υποθαλάσσια αρτηρία έχουν δρομολογηθεί. Από δω και πέρα θα υποστούμε την ταλαιπωρία , την επιδείνωση των σοβαρότερων προβλημάτων της πόλης, του κυκλοφοριακού και της βεβαρυμένης σε όρια εθνικού ρεκόρ ατμόσφαιρας, χωρίς την ελπίδα ότι κάποια στιγμή η πόλη θα ανασάνει και το κυκλοφοριακό θα έχει βελτιωθεί. Τουλάχιστον σε κάποια αναλογία σε σχέση με το γιγαντιαίο κόστος και την ταλαιπωρία. Για όσους από μας υπήρξαμε ριζικά αντίθετοι στην λύση του μετρό και της υποθαλάσσιας, όλα αυτά θα αποδειχθούν μια ακόμη χίμαιρα.. Αλλά εδώ δεν πρόκειται περί αυτού. Η Θεσσαλονίκη έζησε τα τελευταία 20 χρόνια με το «σύνδρομο μετρό», επικεντρώνοντας σ αυτό όχι μόνο τις προσδοκίες της για ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό, καλύτερη ζωή, αλλά και τροφοδοτώντας την γνωστή μόνιμη γκρίνια της κατά του «αθηνοκεντρικού κράτους», μια στάση που την παραλύει, την εμποδίζει να πάρει πρωτοβουλίες, να τολμήσει, να κινηθ...

Τα μηνύματα από κάθε γωνιά της Ευρώπης, από τις σφυγμεμετρήσεις της κοινής γνώμης, από τα σχόλια του ευρωπαϊκού τύπου, από τις δηλώσεις πολιτικών, αλλά τώρα πλέον και από τα επίσημα κείμενα των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Κοινοβουλίου, της προεδρείας, της επιτροπής κλπ, όλα συγκλίνουν στην σαφή εικόνα που διαμορφώνεται και που δείχνει ξεκάθαρα ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, έχει χάσει την δυναμική της, ο ορίζοντας έχει θολώσει, οι μέχρι τώρα σχεδιασμοί ανατρέπονται με ραγδαίο τρόπο. Το σημαντικώτερο όμως είναι πως και στην Τουρκία το ευρωπαϊκό όραμα έχει παύσει να συγκινεί τον κόσμο, οι αντίθετες φωνές δυναμώνονται καθημερινά και προπαντός η Τουρκία ανακαλύπτει και πάλι το «ανατολικό» όραμά της, την αναζήτηση ενός ρόλου προς την ανατολή, προς τις μουσουλμανικές χώρες που την περιβάλουν , όπου ένας ηγεμοινικός ρόλος φαίνεται περισσότερο ρεαλιστικός. Κάτω από αυτές τις προοπτικές, το ερώτημα τι θα συμβεί στην Τουρκία μέχρι το 2010, οπότε η Κωνστανινούπολη θα είναι η Πολιτ...

Η ιστορία με τα «δώρα» κυβερνητικών παραγόντων προς τους τοπικούς άρχοντες, είναι γνωστή και έρχεται από το μακρινό παρελθόν. Κάτι τέτοιο ακούσαμε πρόσφατα, μεταξύ πολλών άλλων φυσικά, και με την απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης ,να παραχωρήσει στρατόπεδα στον Δήμο Θεσσαλονίκης και την Νομαρχία. Γνωστή πρακτική, όπως είπα,που εμφανίζεται βέβαια και σε κάποιες «κρίσιμες» στιγμές ,που κρίνονται πρόσωπα, κυβερνήσεις κλπ, ή όταν οι πιέσεις και η διεκδίκηση δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με απλές εξαγγελίες. Μέχρι εδώ γνωστά πράγματα. Αυτήν την φορά όμως η ανακοίνωση περιελάμβανε και μια έκπληξη. Ο κινηματογράφος ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, η γνωστή κινηματογραφική αίθουσα στο κτίριο της Στρατιωτικής Λέσχης παραχωρείται στην Νομαρχία!... Γιατί στην Νομαρχία και για ποιόν σκοπό; Άγνωστο και μυστήριο... Όπως μυστήριο ήταν και η προ καιρού παραχώρηση του ΑΛΚΑΖΑΡ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου...Ίσως γιατί οι αρμόδιοι του Ερυθρού Σταυρού θεώρησαν ότι η κινηματογραφική...παράδοση του ΑΛΚΑΖΑΡ ταιριάζει με τ...

Από τα ακατανόητα της πολιτιστικής μας καθημερινότητας... Η Θεσσαλονίκη απόκτησε μια από τις πληρέστερες και πλέον σύγχρονες υποδομές στον τομέα του πολιτισμού,ώστε κάποιοι να υποστηρίζουν - ακόμη και σήμερα- την άποψη ότι ξεπερνούν τις δυνατότητες της πόλης, να κρατά λειτουργικούς και σε πληρότητα, όλους αυτούς τους χώρους.. Κι όμως η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, ο αρχαιότερος κρατικός πολιτιστικός οργανισμός της πόλης,που συνοδεύει την πολιτιστική της ζωή ως πρωταγωνιστής και έχει διαμορφώσει γενεές μουσικόφιλων, δεν κατάφερε να βρει στέγη . Και καταφεύγει τώρα στο ΠΑΛΛΑΣ, έναν από τους ιστορικούς κινηματογράφους του κέντρου, που η γνωστή εξέλιξη με τα συγκροτήματα των κινηματογράφων εκτός κέντρου, τον οδήγησε κι αυτόν, όπως και σχεδόν όλους τους άλλους,στο οριστικό κλείσιμο. Ελπίζω ότι οι μελέτες που προηγήθηκαν για την ακουστική του χώρου, για τις τεχνικές και άλλες δυνατότητες φιλοξενίας των μουσικών, των οργάνων και των προβών, να αποδείχτηκαν επαρκείς , γιατί σ αυτήν την πόλη ...

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ (Από ένα ηρωϊκό Χρονικό, που γράφεται και δεν ξέρω αν και πότε θα τελειώσει). "Η βίλα Καπαντζή στην Βασ. Όλγας, στην περιοχή του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου, πάνω ακριβώς από την γέφυρα του φοβερού χειμάρρου Κυβερνείου, το «Μέγαρο», όπως το αποκαλούσαν οι 32 προσφυγικές οικογένειες, που κατοικούσαν σ αυτό, δέσποζε με τον όγκο την εγκατάλειψη και την γραφικότητά της στην περιοχή. Καθώς συνόρευε με τις 7 καντίνες, που έστησαν οι Εγγλέζοι με την απελευθέρωση , ανάμεσα σ αυτό και τον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο, η τσακαλαρία του «Μεγάρου», έβρισκε εκεί πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα. Μικρολεηλασίες, ψάξιμο στα σκουπίδια, υπόλοιπα σε κονσέρβες για φάγωμα, παρακολούθηση των περίεργων παιχνιδιών των στρατιωτών,σφαίρες – για τα απαγορευμένα και επικίνδυνα παιχνίδια τους-σπάνια «χαρτάκια»,εξώφυλλα από πακέτα τσιγάρων. Τα δικά τους παιχνίδια, η τσαταλίνα ματαλίνα ( η μακριά γαϊδούρα), το μπίκο, το αγιούτο, το τζαμί, οι καουμπόϋδες και ινδιάνοι, το ατέλειωτο σεργιάνι στις τρεις μικρές παραλίες της π...

Μια διακήρυξη-έκπληξη συνοδεύει την υποψηφιότητα της Κωνσταντινούπολης. Με μια τολμηρή για τα σημερινά δεδομένα της Τουρκίας ματιά,η πόλη σκιαγραφείται ως ένα ιστορικό κοσμοπολίτικο κέντρο, ως τόπος συνάτησης και συμβίωσης των πολιτισμών. Αυτή η διακήρυξη παρατίθεται εδώ, ως δείγμα των απόψεων μιας προωθημένης ελίτ, που πέρα από κατανοητές σκοπιμότητες δείχνει αποφασισμένη να αξιοποιήσει την πορεία προς το 2010 και να φέρει στο προσκήνιο της Ευρώπης την εικόνα μιας πόλης, που προσέρχεται στην ιστορική συνάντηση με τον πλούτο μιας μοναδικής και αξιοζήλευτης κληρονομιάς: «Στο πέρασμα της ιστορίας η Κωνσταντινούπολη υπήρξε τόπος αναρίθμητων κοινοτήτων και πολιτισμών. Στις μέρες μας, αυτή η «όμορφη αρμονία», η οποία είναι σφηνωμένη στα θεμέλια της πόλης και περιτυλιγμένη στα κλαδιά του οικογενειακού της δέντρου, δεν αποτελεί απλά μια ευχάριστη θύμηση του παρελθόντος. Η Κωνσταντινούπολη διατηρεί ακόμη τον πλούσιο κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της, μερικές φορές συγκαλύπτοντας και άλλες φορές...

Η ειδική Επιτροπή της Ένωσης (Selection Panel), που συγκροτήθηκε με την σύνθεση και τις αρμοδιότητες, που της προσέδωσαν οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρμόδια να εξετάσει τις προτάσεις και τα προγράμματα των υποψηφίων πόλεων και να εισηγηθεί σχετικά ,συνεδρίασε, όπως ήδη έχει αναφερθεί σε παλαιότερο «Σημείωμα» στις 14 και 15 Μαρτίου 2006 ,για να εξατέσει τις υποψηφιότητες για το 2010. Στο πρακτικό της Επιτροπής (Report of the selection meeting for the European Capitals of Culture 2010) και στο κεφ.IV The Panel’ s assessment Παρ.1 Assessment and Conclusion, με το οποίο η Κωνσταντινούπολη ανακηρύσσεται ουσιαστικά Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2010 αναφέρονται τα εξής : «Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων και απαντήσεων με κάθε μία από τις αντιπροσωπείες, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην ευρωπαϊκή διάσταση και την ευρωπαϊκή αξία των προτάσεων, στην υποδομή των πόλεων που πρόκειται να φιλοξενήσουν μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα μαζί με ένα μεγάλο αριθμό...

Δεν δημοσιεύθηκαν μόνο έπαινοι και διθύραμβοι για την πρωτη παρουσίαση του έργου του νέου Διευθυντή των Φεστιβλ Αθηνών και Επιδαύρου Γιώργου Λούκου. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στο ΠΑΡΟΝ της Κυριακής 27 Αυγούστου, ένα συλλογικό ανώνυμο κείμενο-κριτική για εκδηλώσεις των δύο μεγάλων Φεστιβάλ της χώρας. Η προσέγγιση και οι απόψεις που διατυπώνονται αναδεικνύουν χωρίς αμφιβολία ότι η κριτική γίνεται από μια συντηρητική και ελληνοκεντρική σκοπιά, που θέτει όμως μερικά ουσιώδη-θεσμικά θα έλεγα- ζητήματα. Ζητήματα στα οποία αναφέρθηκα και εγώ- από άλλη σκοπιά- σε παλαιότερο σημείωμά μου. Θα τα επισημάνω συνεπώς, αφού όμως σταχυολογήσω κάποιες από τις επισημάνσεις-παρατηρήσεις και κριτικές του συλλογικού κειμένου. Θέτουν κατ αρχήν ένα ερώτημα: «Ο πολιτισμός της σύγχρονης Ελλάδας, εκείνος ο οποίος ως όρος περιλαμβάνει όσα υψώνουν τον άνθρωπο σε ελεύθερο πνευματικό ον, αυτά, δηλαδή, που αποτελούν την βάση διαμόρφωσης τόσο της προσωπικότητας των ατόμων, όσο και της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της κοιν...